چکیده:
با توجه به اینکه امروزه رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولتهاست و این سیاستها میتواند دارای اثرات جانبی همچون زیانهای زیست محیطی باشد، توجه به عواملی که منجر به بهبود عملکرد محیط زیست می شوند، بسیار حائز اهمیت است. در این مطالعه اثرگذاری متغیرهایی همچون شدت انرژی(به عنوان یکی از متغیرهای رایج کارایی انرژی)، مصرف کودهای شیمیایی، شاخص توسعه انسانی و ارزش افزوده بخش صنعت نسبت به ارزش افزوده کل، بر شاخص عملکرد محیط زیست برای دو گروه کشورهای اوپک و کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق، مدل دادههای تابلویی پویا طی سالهای 2007 الی 2014 است. نتایج نشان داد که افزایش متغیرهایی همچون مصرف شدت انرژی، مصرف کودهای شیمیایی و ارزش افزوده بخش صنعت، منجر به کاهش شاخص عملکرد محیطزیست خواهد شد، به طوری که افزایش یک واحد در متغیر شدت انرژی به ترتیب منجر به کاهش 019/0 و 029/0 واحد در شاخص عملکرد محیطزیست در کشورهای اوپک و OECD خواهد شد. با توجه به نتایج تحقیق، میتوان با اتخاذ سیاستهایی همچون اجرای مقررات سختگیرانه برای آلوده کنندگان محیط زیست و نیز ایجاد محدودیت برای شدت مصرف انرژی، همراه با رشد اقتصادی، به کاهش آلودگی زیست محیطی کمک کرد.
Given that economic growth is one of the main goals of many of the economic policies of governments, and these policies can have side effects, such as environmental damage, attention to factors that improve the performance of the environment is important. In this study, the effects of variables such as energy intensity (as one of the common variables of energy efficiency), use of chemical fertilizers, human development index and industrial value added, on the environmental performance index for the two groups of OPEC and OECD countries have been investigated using dynamic panel data approach during 2007-2014. The results showed that the increase of variables such as consumption of energy intensity, consumption of chemical fertilizers and industrial value added would decrease the EPI, so that the increase of one unit in the energy intensity variable will result in a decrease of 0.019 and 0.029 units in the environmental performance index in OPEC and OECD countries. According to the results of the study, it is possible to reduce environmental pollution by adopting policies such as implementing stringent regulations for environmental pollutants and limiting the use of energy, along with economic growth.
خلاصه ماشینی:
در این مطالعه اثرگذاری متغیرهایی همچون شدت انرژی(به عنوان یکی از متغیرهای رایج کارایی انرژی)، مصرف کودهای شیمیایی، شاخص توسعه انسانی و ارزش افزوده بخش صنعت نسبت به ارزش افزوده کل ، بر شاخص عملکرد محیط زیست برای دو گروه کشورهای اوپک و کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است .
٢. پیشینه پژوهش تاکنون مطالعات گوناگونی در خصوص بررسی روابط متغیرهای اقتصادی و زیست محیطی در داخل و خارج کشور صورت پذیرفته که از جمله ی آنان میتوان به مطالعه جعفری صمیمی و احمدپور (١٣٩٠) با عنوان بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته اشاره نمود که در آن به بررسی رابطه بین شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی کشورهای منتخب توسعه یافته با استفاده از روش اقتصاد سنجی داده های تابلویی، برای سالهای ٢٠٠٦ و ٢٠٠٨ پرداخته شده است .
جمع بندی مطالعات مختلف داخلی و خارجی حاکی از آن است که بررسی عوامل موثر بر شاخص عملکرد محیط زیست و عوامل موثر بر آن، از موضوعات مهم در حوزه اقتصاد انرژی و محیط زیست بوده و تاثیر عواملی چون کارایی انرژی، تکنولوژی، رشد 1 Gouyette and Perelman, 1997 2 Ang, 2006 صنعت ، استفاده از نهاده های شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، توسعه انسانی و نظایر آن با روشهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است .
به عبارت دیگر در مدل برآورد شده برای کشورهای OPEC متغیرهای مصرف کودهای شیمیایی و ارزش افزوده بخش صنعت دارای اثر منفی و معنی داری بر شاخص عملکرد محیط زیست بوده اما متغیر کارایی انرژی بر خلاف انتظار به لحاظ آماری معنی دار نمی باشد در حالی که افزایش شاخص توسعه انسانی منجر به بهبود وضعیت محیط زیست خواهد شد.