چکیده:
ایجاد تعادل بین ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی فعالیتهای جامعه انسانی، توسعه پایدار و یافتن راه و روش رسیدن به این تعادل، موضوع برنامهریزی محیطی و هدف نهایی آن رسیدن به توسعه پایدار میباشد. دستیابی به توسعه پایدار، یکی از مباحث عمده کشورها به ویژه کشورهای درحالتوسعه است. کشورهای درحالتوسعه بهمنظور جبران عقبماندگیها، رهایی از فقر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره و برای رسیدن به توسعهای متعادل و همهجانبه که بتواند به بهبود وضع زندگی همه مردم منجر شود، به شناخت صحیح پتانسیلها، توانها و محدودیتها در تمامی زمینهها و مناطق خود نیاز دارند.پژوهش حاضر با هدف سنجش توسعه پایدار استانهای کشور ایران انجام شده است. روش تحقیق، ترکیبی از روشهای توصیفی، اسنادی و تحلیلی با ماهیت توسعهای_کاربردی است. جامعه آماری شامل 31 استان ایران بر مبنای آمارگیری سال 1390 میباشد. جهت ارزیابی از 4 مولفه نهادی، اقتصادی، محیطی و اجتماعی و 30 شاخص ترکیبی مثبت و منفی استفادهشده و جهت بیان اهمیت نسبی هریک از شاخصها از مدل ANP استفادهشده است. مدل بکار گرفتهشده برای تحلیل دادهها PROMETHEE V میباشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که استان اصفهان با Phi+(612/0)، Phi-(359/0) و Phi (253/0) در رتبه اول و استان سیستان و بلوچستان با Phi+(355/0)، Phi-(619/0) و Phi(264/0-) در رتبه آخر قرار دارد. در مجموع از کل استانهای ایران به لحاظ شاخصهای توسعه پایدار 8 استان در رتبه بالا (26 درصد)، 5 استان رتبه متوسط (16 درصد)، 10 استان رتبه پایین (32 درصد) و 8 استان در رتبه خیلی پایین (26 درصد) از توسعه قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
برای تحقق این هدف ، پژوهش حاضـر در پـی پاسخ گویی به سؤال زیر میباشد: ١- کدام یک از استان های کشور از نظر برخورداری از شاخص های توسعه پایدار در وضعیت نامطلوبی قرار دارند؟ پیشینه و مبانی نظری تحقیق : ملکی و همکاران (١٣٩٣) پژوهشی با عنوان بررسی پایداری توسعه زیست محیطی با استفاده از آزمون های آماری در شهرستان های استان مرزی خوزستان انجام دادند.
در واقع هدف توسعه پایدار بـا رویکرد برنامه ریزی محیطی تأمین نیازهای اساسی، بهبود سطح زندگی، اداره بهتر اکوسیستم ها و آینـده امـن میباشـد کـه در پژوهش حاضر با استفاده از این دیدگاه به سنجش توسعه پایداری استان های کشور به لحـاظ مؤلفـه های اجتمـاعی، اقتصـادی، محیطی و نهادی پرداخته شده است .
برای سنجش وضعیت توسعه پایدار در استان های کشور از ٤ مؤلفه نهادی، اقتصادی، محیطی و اجتماعی در قالب ٣٠ شاخص ترکیبی مثبت (MAX) و منفی(MIN) استفاده شده بدین صورت که ابتدا داده های خام شاخص سازی شده و جهت بیان اهمیت نسبی هریک از شاخص ها از مدل تحلیل شبکه (ANP) استفاده شده است .
برای محاسبه جریان خالص رتبه بندی از رابطه شماره (٤) استفاده میشود: (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و ارائه یافته ها: 37 سنجش توسعه پایدار استان های ایران بر مبنای برنامه ریزی محیطی در پژوهش حاضر از روش پرومته ، که با نرم افزار ویژال پرومته (١ورژن V) قابل انجام است ، برای سنجش توسعه پایدار استان های ایران به لحاظ مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی، محیطی و نهادی استفاده شده است .