چکیده:
مسئولیت شخص در قبال اعمال منتسب به وی در مرحله پیش از انعقاد قرارداد بحث جدیدی است که امروزه توجه محافل حقوقی را به خود جلب کرده است. مطابق این تئوری آزادی شخص در انعقاد قرارداد به معنای آزادی شخص در بیتوجهی به حقوق و منافع طرف مذاکره نیست و شخص ممکن است با تحقق شرایط مسئول شناخته شود. موضوع اصلی این است که با وجود حاکمیت آزادی قراردادی در مرحله مذاکره، این مسئولیت را بر چه اساسی میتوان مبتنی کرد. آیا پذیرش مسئولیت به معنای نفی آزادی شخص در انعقاد قرارداد نیست؟ این تحقیق در نظر دارد با رویکرد تطبیقی و به روش تحقیق توصیفی و تحلیلی مبانی مسئولیت پیشقراردادی را بررسی کند و متعاقب آن، توصیفی از ماهیت قراردادی، غیرقراردادی یا ویژه مسئولیت پیشقراردادی به عمل آورد. به اجمال میتوان گفت مهمترین مبانی مسئولیت پیشقراردادی میتواند نقض تعهد مذاکره منصفانه و ارتکاب تقصیر باشد و به لحاظ ماهیت، با اینکه مسئولیت پیشقراردادی دارای ماهیت خاص خود است، ولی در نهایت، انطباق بیشتری با مسئولیت مدنی غیرقراردادی دارد.
خلاصه ماشینی:
مهم ترين مسئله مناقشه برانگيز در بحث مسئوليت پيش قراردادي اين است که چطور امکان دارد با وجود اصل آزادي مذاکراتي ـ که يکي از اصول پايه اي حاکم بر مذاکرات است و حتي در بسياري از اسناد ملي و بين المللي به آن به صراحت اشاره شده است ـ شخص در برابر طرف مقابل مسئول شناخته شود.
بند يک اين ماده مقرر مي دارد که اگر يکي از طرفين مذاکره مسئول تدارک قرارداد است يا بايد به طرف ديگر در خصوص شرايط انعقاد قرارداد ارائه اطلاعات کند، ولي به دليل عدم رعايت الزامات شکلي قرارداد بي اعتبار شناخته شود، طرف مذکور مسئول جبران خساراتي است که طرف مقابل در نتيجۀ اتکا به اعتبار قرارداد متحمل شده است .
در مواردي نيز جلوه اي از رفتار منصفانه در قالب مقرره اي خاص پيش بيني شده است ؛ براي نمونه مي توان به ماده ٣٠٢: ٢ اصول حقوق اروپا و ماده ٣٠٢: ٣ پيش نويس مشترک ارجاع اشاره کرد که در خصوص وظيفه حفظ محرمانگي اطلاعات دريافتي در فرايند مذاکرات است ( ,Forbin ٩٤-٣ :١٩٩١ ,Fontaine ;٤٩٣ ,٤٧٧ :١٩٩٨).
نکته مهمي که بايد به آن توجه کرد اين است که با اينکه منافع متوقع در مسئوليت پيش قراردادي قابليت مطالبه ندارد، ولي قلمرو خسارات اتکايي به طور موسعي تعيين ميشود به نحوي که مواردي چون هزينه هاي متحمله ، کار انجام شده ، از دست دادن معاملات ناشي از اتکا به انعقاد قرارداد و حتي از دست دادن فرصت نيز داخل در قلمرو آن است (Ibid).
Abdullah (2014), “The Role of Good Faith in the Precontractual Responsibility in International Contracts: A Comparartive Study Between Common Law and Civil Law”, Available at: www.