چکیده:
با توجه به وجود ضعف در گزارشگری مالیاتی در ایران از یک طرف و قابلیت های زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL) از طرف دیگر، پژوهش حاضر به بررسی امکان بکارگیری این زبان نوین گزارشگری در سازمان امور مالیاتی کشور جهت بهبود گزارشگری مالیاتی در ایران پرداخته است. این پژوهش در مرحله اول با بررسی مبانی نظری و تجربی موجود به روش متاسنتز، به ارایه یک الگوی نظری پرداخته و با استفاده از مدل سه بخشی فن آوری، سازمانی و محیطی (TOE)، عوامل موثر بر امکان بکارگیری این زبان در سازمان ها را شناسایی نموده است. در مرحله دوم با تحلیل محتوای 21 مصاحبه نیمه ساختاریافته، الگوی نظری اولیه را اصلاح و عوامل موثر بر امکان بکارگیری این زبان نوین گزارشگری در سازمان امور مالیاتی کشور را شناسایی نموده است. در مرحله سوم نیز، با تحلیل 70 پرسشنامه به روش دلفی فازی که در اسفند ماه سال 1396 جمع آوری شد به ارایه الگوی نهایی پرداخته و امکان بکارگیری آن در سازمان امور مالیاتی کشور را ارزیابی نموده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هرچند از منظر فن آوری، بکارگیری زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر(XBRL) در سازمان امور مالیاتی کشور امکان پذیر است اما از منظر سازمانی و محیطی امکان بکارگیری آن در سازمان امور مالیاتی کشور وجود نداشته و با چالش هایی در سطح سازمانی و محیطی روبه روست.
خلاصه ماشینی:
لذا هدف اين پژوهش ، بررسي امکان سنجي يا پذيرش زبان گزارشگري تجاري توسعه پذير (XBRL) در سطح سازمان امور مالياتي کشور است .
eXtensible Business Reporting Language ١٠٩ پژوهش ، ابتدا به واکاوي مدل مهم مطرح در زمينه پذيرش فن آوري نوين در سطح سازمان ها يعني مدل سه بخشي فن آوري، سازماني و محيطي (TOE)، پرداخته و سپس در چارچوب مدل پيشنهادي به بررسي مساله پذيرش زبان گزارشگري تجاري توسعه پذير (XBRL) در سطح سازمان امور مالياتي کشور پرداخته شده است .
نتايج حاصل از مصاحبه نيمه ساختاريافته (به تصویر صفحه رجوع شود) ١٢١ (به تصویر صفحه رجوع شود) همان طور که از جدول فوق استنباط ميشود، تحليل محتواي کيفي داده هاي ٢١ مصاحبه نيمه ساختار يافته ضمن تاييد مباني نظري پژوهش ، نشان داد که عوامل مهم موثر بر امکان بکارگيري زبان گزارشگري تجاري توسعه پذير (XBRL) در سازمان امور مالياتي کشور نيز در سه بخش کلي فن آوري، سازماني و محيطي قرار گرفته و ٢٤ شاخص به شرح جدول ٣ از ٢٥ شاخص شناسايي شده ، تاييد و وارد مرحله بعدي شدند.
درادامه پژوهش و طي چهار گام ، موضوع امکان بکارگيري زبان گزارشگري تجاري توسعه پذير (XBRL) در سازمان امور مالياتي کشور بررسي، چالش هاي موجود شناسايي و راه کارهاي احتمالي پيشنهاد شده است .
همچنين نتايج نشان ميدهد که به لحاظ شاخص هاي منظر محيطي نيز امکان بکارگيري زبان گزارشگري تجاري توسعه پذير (XBRL) در سازمان امور مالياتي کشور فراهم نيست .
Implementation of electronic data interchange: an innovation diffusion perspective, Journal of Management Information Systems, 11(2), 157-186.