چکیده:
مدیریت اسلامی، توان اداره نمودن یک مجموعه، برای رسیدن به اهدافی مشخص، طبق اخلاق و توحید اسلامی است. از آنجا که یکی از بخشهای مهم مدیریت، اخلاق مدیریتی است و به این مهم، کمتر پرداخته شده، این نوشتار با استفاده از سیره و احادیث امام رضاg که نقش بسیار پررنگی در تبیین مدیریت اخلاقی برای نسلهای مختلف دارد، کوشیده است، بخشی از این خلا را پر کند. نتایج پژوهش نشان میدهد، مدیر باید شرایط خاصی مانند علم، بردباری، اخلاق نیکو و خداترسی در تمامی بخشهای مدیریتی را داشته باشد و وظیفهشناس و متواضع برخورد کند و با تلاش و برنامه ریزی به اهداف سازمان کمک کند. روش تحقیق این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و جمع آوری دادهها به صورت کتابخانهای از کتب شیعی انجام شده است و از احادیث امام رضاg نکات مدیریتی استخراج و روشن سازی شده است.
خلاصه ماشینی:
زيرا اگر فردي بيش از حد يک مدير حرف بزند و صحبت هاي او کاربردي در پيشرفت و توسعه سازمان مربوطه نداشته باشد زيردستان و کارمندان و حتي ارباب رجوع به آن مدير برچسب پـر حـرف را مـيزننـد و طبـق سخن امام رضاع که فرمود: خاموشي و سکوت دوستي آور است اين صفت بد يعني پر حرفي بـه مراتب باعث گسستگي دوستيها ميشود.
امام رضاع در همين راستا ميفرمايند: «پنج ويژگي اگـر در آدمـي باشـد مـيتوانـد بـه خوبي وموفقيت خود اميدوار بود، هم در امور دنيـايي و هـم آخرتـي؛ ذات قابـل اعتمـادي داشـته باشد، خوي بزرگواري داشته باشد،پست و دون نباشد، طبعي متين و با وقاري داشـته باشـد، ذاتـش نجيب و نيک سرشت باشد و خدا ترس باشد» (همان ، ٤٤٦) يعني در تمامي مـوارد قابـل اعتمـاد باشد و بتوان به مدير تکيه کرد؛ دوم اينکه اخلاق بزرگواري داشـته باشـد و بـا مسـائل روز بـه طـور متفکرانه و عالمانه برخورد کند؛ سوم فرومايه نباشد و بلکه بلند مرتبه باشد؛ چهارم اينکه با عـزت و سنگين ، برخورد کند و پنجم و از همه مهم تر اينکه خدا ترس باشـد، يعنـي اگـر از خشـم خداونـد درمورد گناهان و بداخلاقي بترسد ناخودآگاه موارد قبلي را نيز رعايت ميکند، بنـابراين مـورد آخـر يعني خداترسي باعث ميشود تمامي فضايل اخلاقي از مدير بروز کنـد و نمايـان شـود.
برنامه ريزي قبل از انجام کار ميتواند تعريف ديگري براي نظم باشد از همين رو امـام رضـاع فرمود: «تدبير و برنامه ريزي قبل از عمل ، انسان را از پشيماني نجـات مـيدهـد» (شـيخ صـدوق ، عيون اخبار الرضاع ، بيتا: ٢/ ١٣٥) بدون شک برنامه ريزي قبل از عمـل انسـان را بـه بـي راهـه نميبرد و در مديريت امري واجب است که بايد هميشه در برنامه هاي منظم مدير باشد زيـرا باعـث ميشود مدير در انجام وظايف خود و راهبردهاي سازمان نلغزد و باز هـم اگـر لغزشـي ايجـاد شـد ميتواند با تفکر و تعقل و برنامه ريزي به ادامه امور بپردازد.