چکیده:
هدف: امروزه فرآیند استفاده از منابع دانشی که بتواند در دنیای رقابتی بقای سازمانها را تضمین کند، مسئله ای بسیار مهم است؛ بنابراین چگونگی اکتساب و بازنمایی دانش خبرگان برای استفاده مجدد از آن همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، طرّاحی مدلی فرآیندی برای اکتساب دانش سازمانی خبرگان است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: ازآنجاکه بیشتر الگوهای ارائه شده در زمینه اکتساب دانش، در حوزه سیستم های خبره بوده است، در این مقاله با ایجاد یک نوآوری، از روش نگاشت شناختی(که رویکردی کیفی است) برای طراحی الگوی بومی اکتساب دانش خبرگان و به منظور مدل سازی نقشه از نرم افزار iThoughts استفاده شده است. این روش درصدد است تا نظرات و مداخلات محقق را در تفسیر سازه های ایجادشده در پژوهش های کیفی که در آن نظر مشارکت کنندگان اهمیت
دارد، به حداقل برساند. جهت گردآوری اطلاعات از روش جلسات خبرگی و تشکیل گروه کانونی با حضور 8 نفر از خبرگان حوزه اکتساب دانش(پژوهشی و عملیاتی) استفاده شد. یافته های پژوهش: در نگاشت شناختی، با بحث پیرامون ادبیات نظری و تجربیات کاربردی، مفاهیم مرکزی و خرد و زیرمجموعه های آن استخراج گردید. مطابق یافته های تحقیق، الگوی بومی اکتساب دانش شامل شش بخش اساسی: 1 ) شناسایی دانش موردنیاز، 2 ) آماده سازی خبره، 3 ) آماده سازی تیم مهندسی دانش، 4 ( دسته بندی نوع دانش، 5) گزینش تکنیک و ابزار و 6 ) اقدامات مربوط به ادامه فرآیند مدیریت دانش می باشد. محدودیت ها و پیامدها: با توجه به محدودیت در مصاحبه با تمام خبرگان موضوع موردبررسی و مطالعه اقتضائات سازمان های متعدد در حوزه مدیریت دانش، تلاش شده است که با خبرگانی با سوابق علمی و اجرایی گسترده و گوناگون مصاحبه شود و به همین دلیل از نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. پژوهش های آتی ممکن است از رویکردهایی مکمّل جهت توسعه و ارزیابی یافته ها استفاده کنند.
پیامدهای عملی: در این پژوهش، هدف ناظر بر به کارگیری و کاربردی ساختن مدل، در موقعیت های واقعی حوزه اکتساب دانش سازمانی است تا بتوان این مدلی بومی را در بحث اکتساب دانش از خبرگان پیشنهاد کرد؛ همچنین در این پژوهش به توصیف و تفسیر عوامل و روابط موجود بین شاخص های مختلف در حوزه کسب دانش پرداخته شده است که برخاسته از محیط واقعی است. ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش با نگاهی فرآیندی به موضوع اکتساب دانش، علاوه بر مرور تکنیک ها و روش ها، سایر ابعاد و مولّفه های مرتبط با موضوع را نیز در ارتباط با یکدیگر مطالعه می کند که در پژوهش های حوزه مدیریت دانش، حائز اهمیّت است.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، یک بخش مهم و کلیدی در تمام فعالیت های مدیریت دانش ، با عنوان اکتساب دانش از خبرگان شکل گرفته است (٢٠٠٨ ,Afrazeh).
تکنیک های زیادی برای استخراج دانش ضمنی خبرگان توسعه داده شده است (٢٠١٣ ,Motta) که هر یک برای شرایط خاص ، با درنظرگرفتن نوع دانش ، فرد خبره و ویژگیهای محیط مناسب است ؛ باوجوداین همه روش ها به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشوند (٢٠٠٧ ,Milton).
در حوزه اکتساب دانش سازمانی و اکتساب دانش خبرگان ، از ابتدای ارائه مفاهیم مدیریت دانش ، پژوهش ها و مطالعات نظری و کاربردی گوناگون و متعددی ارائه شده است که در قسمت مبانی نظری به بخش زیادی از این مطالعات اشاره شد؛ جدول ٢، مختصری از منابع علمی- پژوهشی موردمطالعه پژوهشگران که در سال های اخیر ارائه شده اند را نشان میدهد.
با توجه به یافته ها، به متخصصان حوزه مدیریت دانش پیشنهادهای کاربردی زیر ارائه میشود: ـ مهندسان و مدیران دانش میتوانند با استفاده از رویکرد این پژوهش و اجرای مدل فرآیندی ارائه شده در پروژه های کاربردی اکتساب دانش ، مدل را موردآزمایش قرار دهند و میزان کاربردپذیری آن را در سازمان های گوناگون و سطوح سازمانی مختلف بسنجند و چنانچه بازخوردی مبنی بر الزام اصلاح مدل دریافت کردند، بخشی از مدل را به فراخور، بومیسازی کرده و تغییر دهند؛ ـ برای آغاز پروژه های اکتساب دانش ، توجه به سیر منطقی ارائه شده در مدل مفهومی به سهولت و دقت انجام این فرآیند کمک خواهد کرد.