چکیده:
هویت ملی ایرانیان به عنوان ما حاصل خودآگاهی نسبت به انباشتی تاریخی از تجربههای فرهنگی،
سیاسی و اقتصادی، سرزمینی بنام ایران، مانند سایر کشورهای جهان، پدیدهای مدرن است که به
تدریج بعد از ارتباط ایران با غرب به ویژه بعد از شکستهای متعدد از روسها و اعزام نخبگان ایرانی
و پیدایی مشکله هویت در نزد این افراد، در ایران پدیدار گردید. پژوهش حاضر با روش توصیفی –
تحلیلی و با رویکردی تاریخی و بهرهگیری از ابزار کتابخانه ای و اینترنتی به بررسی مسائل هویتی در
ایران قبل از 1320میپردازد. فرضیه پژوهش عبارتست از اینکه علیرغم کهن بودن تمدن ایران و
حس وطن دوستی که در مقیاسهای مختلف در طول تاریخ در برخی از ایرانیان وجود داشته است اما
هویت ملی مانند کشورهای دیگر پدیدهای مدرن محسوب میشود و در ایران، تاریخ آن به دوران
مشروطه بر میگردد و آنچه بیش از آن در ایران وجود داشته است، هویت اجتماعی فرهنگی بوده -
است. بررسی تطور تاریخی هویت ملی در ایران از زمان مشروطه نشان دهنده مطرح شدن الگوهای
هویتی غربگرایانه و باستانگرایانه در دورهای قبل از 9359 میباشد.
خلاصه ماشینی:
1- Identity هویت ملی ١ بعنوان فراگیرترین سطح هویت در تمامی نظام های اجتماعی، تقریبا آخـرین هویـت اکتسابی است که توسط فرد طی فرآیندی جامعه پذیری از طریق خـانواده ، مدرسـه و رســـانه کسـب میشود٦ در سطح هویت جمعی که هویت ملی بالاترین سطح آن اسـت فـرد بـرای مشـخص شـدن هویت ملی خود ناچار است به سوالاتی از قبیل که بوده ؟ کجا بوده ؟ چه بوده ؟ و چه هست ؟ متعلق بـه کدام قوم و نژاد و تیره است ؟ خواستگاه اصلی و دائمیاش کجاست ؟ به چه جامعه و ارزش هـایی تعلـق دارد؟ و صاحب چه فرهنگ و تمدنی است ؟ پاسخ دهد؛ به عبارت دقیقتر در تعریـف هویـت ملـی سـه نکته اساسی باید مورد توجه قرار گیرد: نکته اول : تاکید بر مولفه ها و عناصر چندگانه هویت ملی در ابعاد جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی.
١١ در این مورد حمید احمدی یکی از پژوهشگران حوزه هویت در ابعاد ملی و قومی معتقد اسـت پدیده هایی چون ملت و احساسات تعلق به یک جامعه دارای میراث سیاسی، فرهنگی و تاریخی خاص ریشه کهن دارد، اما ناسیونالیسم به مفهوم امروزی آن و همـه ویژگـیهـای امـروزی مـورد نظـرش ، پدیده ای است جدید١٢ وی برای تائید نظر خود از نظر آنتونی اسمیت ١ استفاده مینمایـد کـه از ایـران ، چین ، یونان و هند به عنوان ملت های ماقبل مدرن یاد مـیکنـد؛ همچنـین مراجعـه بـه متـون کهـن تاریخی و آثار ادبی خارجی و داخلی در مورد ایران یکی از راهکارهای تائید نظر خود میداند.