چکیده:
چگونگی توزیع فضایی و پراکندگی جغرافیایی فعالیتهای تولیدی و استقرار واحدها و بنگاههای صنعتی در مناطق مختلف به تصمیمات این واحدها برای مکانیابی بستگی دارد. از جمله عوامل مهم مؤثر بر این تصمیمگیریها، ساختار بازار است. در این رابطه، تمرکز جغرافیایی، به عنوان یکی از مؤلفههای ساختار بازار، نشاندهنده توزیع قدرت بازاری است. هدف مقاله حاضر، بررسی توزیع فضایی و اندازهگیری ساختار بازار و تمرکز جغرافیایی در صنعت غذا و تحلیل عوامل موجد تمرکز و تراکم جغرافیایی صنعت غذا در بین کشورهای تولیدکننده اصلی جهان با استفاده از شاخصهای الیسر-گلیسر (EGI)، هرفیندال- هیرشمن (HHI) و الگوی اقتصادسنجی برای مقاطع سالانه 2005 و 2013 بوده است. نتایج پژوهش نشان داد صنعت غذا بالاترین پراکندگی جغرافیایی و کمترین تمرکز جغرافیایی در مقیاس جهانی دارد، اما ساختار بازار جهانی صنعت غذا دارای انحصار چندجانبه متمایل به باز است. عوامل و مؤلفههای کلیدی شامل مزیتها و امتیازهای طبیعی ناشی از وفور موجودی عوامـل، آثـار سرریزها و اثرهای داخلی و خارجی تقاضا و دسترسی به بازار از مهمترین دلایل تراکم جغرافیایی در صنعت غذای جهان محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
ساختار بازار و تمرکز جغرافیایی صنعت غذای جهان و تغییرات آن طی مقاطع (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : نتایج تحقیق بر مبنایدادههای سالنامه بین المللی آمارهای صنعتی (٢٢) طی دوره یادشده چهار تولیدکننده نخست جهانی در صنعت غذا آمریکا، ژاپن ، چین و آلمان، و چهار کشور نخست اقتصادهای تازه صنعتی و نوظهور مکزیک، برزیل ، آرژانتین و اندونزی نقش موثری- قدرت بازاری بالایی - در این صنعت ایفا می نمایند.
نتیجه برآورد عوامل مؤثر بر تراکم جغرافیای صنعت غذا (FIPC): کشورهای منتخب و ایران (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های تحقیق ۲۲۸ نتایج حاصل از برآورد الگوی عوامل موثر بر تراکم جغرافیایی صنعت غذا مطابق جدول ٥ گویای آن است که : الف ) مزیت ها و امتیازهای طبیعی : پراکندگی تولید محصولات کشاورزی در جهان، که به عنوان منابع و ماده اولیه برای صنعت غذاست ، و متنوع بودن محصولات این صنعت ، که هریک از این محصولات در مناطق مختلف با آب و هوا و شرایط جغرافیایی خاص تولید می شوند، سبب شده است تا دسترسی این صنعت به مواد اولیه در مناطق مختلف به آسانی صورت گیرد و هزینه های حمل و نقل نیز کاهش یابد و این موجب عدم تمرکز و در نتیجه پراکندگی نسبتا یکنواخت تولید مواد غذایی در مناطق مختلف شده است .