چکیده:
متهم کردن شیعه به بیزار بودن از صحابه، سابقهای طولانی دارد؛ اما کسی که بیش از همه به این اتهام دامن زده، ابنتیمیه است. وی با عبارتهای مختلف شیعه را متهم کرده که به بیشتر صحابه بیمهری و بیاحترامی میکنند و صرفا عده انگشتشماری از اصحاب پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، نزد آنان از احترام برخوردار هستند. این در حالی است که اصحاب برگزیده، که تعداد آنان نیز زیاد است، نزد شیعه تجلیل شده و مورد تکریم قرار گرفتهاند و بزرگان شیعه نیز احترام خاصی برای صحابه قائلاند؛ تا جایی که برای آنان مقام شفاعت را نیز اثبات میکنند. در کتابهای رجالی شیعه نیز عده فراوانی از آنها توثیق شدهاند.
خلاصه ماشینی:
اهلسنت جایگاه خاصی برای صحابه قائل شدهاند و حتی برخی از آنان نهتنها به عدالت تمام صحابه اعتقاد دارند، بلکه تا مرز عصمت نیز مقام آنان را بالا بردهاند؛ اما در مقابل، شیعه دیدگاه متفاوت و میانهای را در این خصوص برگزیده است.
این همان چیزی است که بزرگان و محققان شیعه نیز بر این باور هستند و صحابه را در اصطلاح، به همان معنای لغوی، یعنی معاشرت و ملازمت، تعریف کردهاند؛ چنانکه علامه عسگری نیز همین معنا را در خصوص تعریف شیعه از صحابه ارائه میدهد و مینویسد استعمال لفظ «اصحاب رسول الله(ص)» در زمان خود پیامبر(ص)، از باب تسمیه نبوده است، بلکه از باب مضاف و مضافالیه بوده است؛ همانند آنچه در قرآن آمده و بهمعنای «همراه» به کار گرفته شده است؛ مثل (یا صاحبی السجن( و (أصحاب موسی(.
بنابراین، از نگاه بزرگان شیعه، اصحاب رسول خدا(ص)، که شروط همراهی حضرت را رعایت کرده و برخلاف دین و روش ایشان عمل نکردند و تعداد آنها نیز زیاد است، نزد شیعه دارای جایگاه والایی هستند؛ اما کسانی که اهل فسقوفجور بودند و از مسیر نبوی جدا شدند، نهتنها نزد شیعه، بلکه نزد برخی بزرگان اهلسنت و حتی وهابیت نیز جایگاهی ندارند.
همچنین مشخص شد که از نگاه شیعه صحابهای که دارای کردار خوب بودند و از مسیر حق جدا نشدند، نهتنها مورد ستایش و مدح هستند، بلکه دارای مقام شفاعت هستند و زیارت آنها نیز مستحب است؛ لذا اتهامهای ابنتیمیه دربارۀ بیزاری شیعیان از صحابه و بیاحترامی به آنان بیاساس بوده است.