چکیده:
هدف پژوهش: موضوع پژوهش حاضر، بازنمایی پدیدة پلاسکو در رسانه تلگرام است و هدف از انجام
آن توصیف و تحلیل شیوه بازنمایی معانی، مضامین و دلالت پیامهایی است که درخصوص حادثه
پلاسکو در رسانه تلگرام منتشر شده است.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی به همراه نشانهشناسی استفاده شده
است. جامعه آماری شامل تمامی پیامهای متنی )نوشتاری و بصری( مربوط به حادثه پلاسکو در پنج
کانال منتخب تلگرام )اصلاح طلبان نیوز، ایسنا، جامعه شناسی، بی بی سی فارسی و مملکته( می
باشد. نمونه مورد نظر براساس روش نمونه گیری هدفمند شامل 142 پیام نوشتاری و عکس از بین
670 پیام منتخب می باشد.
یافته ها: بررسی پیام های موجود در کانال های منتخب تلگرام به سه دسته از مفاهیم فرهنگی از
جمله اسطوره سازی، شایعه پراکنی، تقدیرگرایی و مفاهیم اجتماعی اعم از مشارکت اجتماعی،
همدلی اجتماعی، فردگرایی، سودجویی و منفعت طلبی اشخاص- نهادها، در آخر مفاهیم روانی شامل
میل به ابراز هویت، اضطراب اجتماعی اشاره دارند. همچنین یافتههای بخش دیگر از این پژوهش
بیانگر جهتگیری ها و منافع فکری و سیاسی متفاوت کانالها در انتشار و تاکید بر برخی اخبار و
پیامها با درنظر گرفتن شرایط زمینه ای رفتاری-فرهنگی مخاطبان به منظور پیگری اخبار صحیح و
قابل اعتماد در هنگام وقوع حوادث و بحران ها می باشد.
نتیجه گیری: اطلاعات بدست آمده نشان دهنده نقش فعال و مهم رسانه های اجتماعی در واکنش
به چالش ها و بحران های جامعه است و براین واقعیت دلالت دارد که امروزه این قبیل رسانه ها
بصورت مکمل و درکنار رسانه رسمی و حکومتی؛ نیاز کنشگران انسانی به تفسیر و تحلیل وقایع و
رخدادهای اجتماعی را برآورده می سازند.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس با بررسی معنایی و مفاهیم پیام های موجود در فضای مجازی از حادثه پلاسکو چنین به نظر رسید که در جریان حادثه پلاسکو، رسانه ملی بدلیل عدم شفافیت در ارائه اخبار، دولتی بودن رسانه ، عدم جذابیت اخبار و عدم توجه به نیازهای مخاطبین چندان موفق عمل نکرده و این امر در ابتدا باعث نوعی بی اعتماد مردم نسبت به مدیران رسانه و خبرگزاری ملی و حتی فراتر از آن نحوه عملکرد و ایفای نقش مدیران دیگر بخش ها همچون شهری، سیاسی و حاکمیتی بوده است .
بخش دوم پیام ها به نقد رفتار نادرست افراد حاضر در صحنه و مدیران در برابر اسطوره سازی از آتش نشان ها و مشارکت و همدلی عمیق وسیع مردم در عین وقوع حادثه می پردازند و بخش سوم از پیام ها به مفاهیم موجود در فضای مجازی از آینده اشاره داشته اند و حضور مفاهیمی همچون درگیری های سیاسی، اقتصادی و فکری به منظور کسب پایگاه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و همچنین ترس و اضطراب از وقوع اتفاقات مشابه و نحوه برخورد نامناسب مردم و مدیران در قبال حوادث نظیر پلاسکو اشاره دارند.
بر این اساس بررسی یافته ها ی مربوط به این بخش نشان داد؛ کانال های تلگرام حاضر در پژوهش در انتشار برخی پیام ها دارای جهت گیری فکری و سیاسی متفاوت از هم بوده اند و از استراتژی های متفاوتی برای بازنمایی معانی و مفاهیم نظر خود به مخاطبان استفاده کرده اند.
اگرچه بررسی یافته ها نشان داد؛ این رسانه های اجتماعی نیز در انتشار برخی پیام ها دارای جهت گیری فکری و سیاسی متفاوت از هم بوده اند و کانال ها از این حادثه به عنوان مجرایی برای انتقال معانی و مفاهیم مورد نظر خود به مخاطب استفاده کرده اند.