چکیده:
پروین اعتصامی یکی از موفقترین شاعران معاصر ایرانی در استفاده از «فابل» به منظور بیان آموزههای اخلاقی و اجتماعی است. یکی از پیشمتنهای اساسی پروین در آفرینش فابلها و تمثیلاتاش، افسانههای لافونتن، شاعر سده هفده فرانسوی، است. لیکن به تعبیر رولان بارت ساختار هر روایت، متشکل از تعدادی رمزگان فرهنگی مانند پروآیروتیک، هرمنوتیک، سمیک، نمادین و ارجاعی است. این رمزگان منعکس کننده موقعیت فردی و اجتماعی هنرمند و مبتنی بر سنتهای ادبی و فرهنگی یک جامعه است. از این روی، در مقاله حاضر، با این پیش فرض که در آثار بازآفرینی شده از یک زبان به زبان دیگر، بیش از هر چیز رمزگان فرهنگی آن دستخوش تغییر و تحول میشود، آنها را در ساختار روایت «بلبل و مور» پروین اعتصامی که بازآفرینی حکایت «زنجره و مور» ژان دو لافونتن است، مورد واکاوی قرار داده است. نتیجه این بررسی، بر این نکته دلالت دارد که پروین اعتصامی برای آفرینش مجدد حکایت تمثیلی لافونتن، کنشهای روایی، تعلیقهای داستان، تقابلهای دوجزئی، محیط و فضا و خصوصیات روانی شخصیتهای داستان و نیز ارجاعات درونمتنی و برون متنی آن را متناسب با بافت فرهنگی و اجتماعی خویش تغییر داده است.
خلاصه ماشینی:
تحليل بينامتني «بلبل و مور» با «زنجره و مور» بر اساس رمزگان فرهنگي بارت * تاريخ دريافت : ٩٦/٨/٨ فاطمه زماني تاريخ پذيرش : ٩٦/١٢/٢٠ نادره زماني ** چکيده پروين اعتصامي يکي از موفق ترين شاعران معاصر ايراني در استفاده از «فابل » به منظور بيان آموزه هاي اخلاقي و اجتماعي اسـت .
از اين روي، در مقاله حاضر، با اين پيش فرض که در آثار بازآفريني شـده از يـک زبان به زبان ديگر، بيش از هـر چيـز رمزگـان فرهنگـي آن دسـتخوش تغييـر و تحـول ميشود، آن ها را در ساختار روايت «بلبل و مور» پروين اعتصامي که بازآفريني حکايـت «زنجره و مور» ژان دو لافونتن است ، مورد واکاوي قرار داده است .
نتيجه اين بررسي، بر اين نکته دلالت دارد که پروين اعتصامي براي آفرينش مجدد حکايت تمثيلي لافـونتن ، کنش هاي روايي، تعليق هاي داستان ، تقابل هاي دوجزئـي، محـيط و فضـا و خصوصـيات رواني شخصيت هاي داستان و نيز ارجاعات درون متني و برون متنـي آن را متناسـب بـا بافت فرهنگي و اجتماعي خويش تغيير داده است .
ليکن در هيچ يک از تحقيقـات انجـام شـده ، تحليل حکايت هـا بـر اسـاس تغييراتـي کـه پـروين در رمزگـان هـاي فرهنگـي سـاختار افسانه هاي لافونتن ايجاد کرده مورد توجه قرار نگرفته است .
پيش از پـرداختن بـه مقايسـه هـر يـک از رمزگان فرهنگي بين دو شاعر لازم است ، اصل حکايت لافونتن که پروين به بازآفريني آن روي آورده است ، نقل شود: «زنجره که سراسر تابستان آواز خوانده بود/ چون سوز روزهاي زمستان آمد/ خويشتن را سخت بي برگ و نوا يافت / نه پر مگسي در بساط بود و نه خرده کرمـي.