چکیده:
از مسائل مطرح درباره قیامت، تغییرات جهان مادی و از جمله زمین دنیا و رابطه آن با پهشت است. خداوند
در آیه ۷۴ سوره زمر میفرماید: ،آن زمین را به میراث، به ما داد و اکنون در هر جای بهشت که بخواهیم مکان
میگیریم». مفسران، ذیل این آیه، اقوال مختلفی را ذکر کرده و بیشتر ایشان معتقدند مقصود از «ارض)» در آیه.
که به مومنین آرث داده میشود، زمین آخرتی است . برخی نیز استعمال لفظ «ارض) را از باب استعاره دانسته اند.
بعضی از مفسران نیز با توجه به مبانی و اصل سیاق و آیات نظیر آیه مذکور، معتقدند که زمین دنیوی از بین
نمی رود؛ بلکه تبدیل به زمینی دیگر میگردد که از آن، به بهشت تعبیر شده است . در این پژوهش سعی شده با
شیوه کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، نظر مفسران در این زمینه، بررسی و تبیین گردد. براساس نظر برخی
از معاصرین همچون علامه طباطبایی و یت له جوادی آملی، بین زمین دنیایی و بهشت. اتحاد نوعی وجود دارد و
بهشت. حالت اخروی زمین دنیایی و چهره ملکوتی همین زمین است. این دیدگاه، متکی برسیاق آیات و شواهد
روایی است که به نظر میرسد از دقت بیشتری برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
بعضی از مفسران نیز با توجه به مبانی حِکَمی و اصل سیاق و آیات نظیر آیه مذکور، معتقدند که زمین دنیوی از بین نمیرود؛ بلکه تبدیل به زمینی دیگر میگردد که از آن به بهشت تعبیر شده است.
) برخی از مفسران بر این باورند که با وقوع قیامت زمین دنیوی به طور کامل نابود شده و مؤمنین در جهان دیگر در سرزمینی به نام بهشت که خداوند برای آرامش و آسایش آنها خلق کرده است، جاودان خواهند بود (طبرسی،1372،ج8،ص796، فخررازی،1420،ج27،ص480 و مکارم،1373،چ19،ص557).
از جمله آیات کلیدی در این زمینه آیه 74 سوره زمر است:«وَ قَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنَا وَعدَه وَ أَوْرَثَنَا الأرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَيْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ؛ و گويند: سپاس خدايى را كه وعدهاش را بر ما راست گردانيد و سرزمين [بهشت] را به ما ميراث داد، از هر جاى آن باغ [پهناور] كه بخواهيم جاى مىگزينيم.
وی در تفسیر «وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ» و همچنین آیه 105 سوره انبیاء« وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ» مراد از زمینی را که به ارث می رسد، زمین بهشت دانسته است که انسان به سبب اعمالش مالک آن میگردد.
نظر علامه در رساله انسان از آغاز تا انجام، این است که شايد اين سخن بهشتيان كه «خداوند به وعدهاش وفا نمود» (صدقنا وعده) اشاره به وعده خداى سبحان باشد كه «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ»(انبیاء:105) (طباطبایی،1391، ص197) به نظر میرسد دلیل علامه بر چنین تبیینی از وعده، ظاهر و ادامه آیه باشد که میفرماید: «وَ أَوْرَثَنَا الأرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ»؛ درنتیجه مراد از وراثت، وراثت زمین است.