چکیده:
با مداقه در تاریخ فرهنگ هر منطقه،ریشه های عمیق برخی از کنشهای فرهنگی - اجتماعی مردم در قرون
بعدی روشن میگردد. در این بین بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی سلسله قاجار که سالهای زیادی بر ایرانیان
حکومت نموده و طی این سالها اثرات فرهنگی, اجتماعی» اقتصادی و سیاسی خصوصا در جایگاه زنان بر جای
گذاشته اند، قابل توجه است . پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و توصیفی به تبیین وضعیت زنان موجود در دوران
مورد نظر پرداخته و تحلیلهایی را براساس دادههای تاریخی تبیین نموده است . نگاهی گذرا بر اوضاع فرهنگی آن
زمان به ویژه در اوایل سلطنت این سلسله نشان می دهد زنان درباری و متمول موقعیت های اجتماعی مناسبتر و زنان
بیسواد و غیر متمول موقعیت های پایینتری داشتند. براین اساس با توجه به بالا بودن درصد فقر مالی و فرهنگی
در جامعه، اکثر زنان موقعیت اجتماعی نامناسبی داشتهاند. مسائلی چون کم سوادی، خرافاتی بودن، گسترش مرگ
و میر کودکان، عدم پایبندی به حقوق زنان و مواردی ازاین دست مشکلات مختلفی را برزنان تحمیل می نمود. در
این میان فقر اقتصادی و وضعیت نافرجام سیاسی نیز خود باعث تقسیم بندی زنان در دو طیف متفاوت گردیده بود.
خلاصه ماشینی:
تحلیلی بر وضعیت فرهنگی اجتماعی دوره قاجار با تأکید بر وضعیت زنان راضیه میر علی ملک 1 چکیده با مداقه در تاریخ فرهنگ هر منطقه ریشههای عمیق برخی از کنشهای فرهنگی – اجتماعی مردم در قرون بعدی ترسیم می گردد؛ در این بین بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی سلسلهی قاجار که در حدود دویست و پنجاه سال بر ایرانیان حکومت نموده و در طی این سالها اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خصوصاً در جایگاه زنان بر جای گذاشتهاند، قابل توجه است؛ با نگاهی گذرا بر اوضاع فرهنگی آن زمان خصوصاً در اوایل سلطنت این سلسله در مییابیم که وضعیت زنان در دو دسته نامناسب و پایین اجتماعی و دسته برتر در اجتماع گزارش شده است، البته با تحلیلهای تاریخی به نظر میرسد که زنان درباری و متمولین از موقعیتهای اجتماعی مناسبتر و زنان بیسواد و غیر متمول از موقعیتهای پایینتری برخوردار بودهاند؛ بر این اساس با توجه به بالا بودن درصد فقر مالی و فرهنگی در جامعه، اکثر زنان موقعیت اجتماعی نامناسبی داشته اند.
به طور کلی کتابها و مقالات زیادی پیرامون وضعیت فرهنگی و اجتماعی دوران قاجار تألیف شده است؛ اما مرتبطترین این تألیفها که از وضعیت زنان گزارشهایی را ارائه نموده است، به غیر از سفرنامه و گزارشهای پراکنده در این موضوع عبارت از: کتاب زن در دورهی قاجار اثر بشری دلریش؛ کتاب تاریخ مردم ایران در دورهی قاجار اثر رضا دهقانی؛ کتاب خاطرات لیدی شیل اثر لیدی مری شیل و کتاب تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایران در آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطیت اثر سید حسین قریشی میباشد.