چکیده:
هدف: از جمله مؤلفههای مهم تأثیرگذار بر موقعیت کشورها فضا، قدرت و هویت است که عناصر اصلی قلمروسازی گفتمانی در نظریه ژئوپلیتیک انتقادی را تشکیل میدهد و در عصر جدید کشورها و بازیگران مختلف از آنها به انحای مختلف بهره میگیرند. با توجه به این مسئله هدف این مقاله بهرهگیری از این عناصر در تحلیل رویکرد ترکیه در قبال داعش است.روش: روش بهکاررفته شده در این نوشتار، «توصیفی و تحلیلی» است. یعنی در گام اول، عناصر اصلی نظریه ژئوپلیتیک انتقادی، توصیف شده و سپس رویکرد ترکیه در برابر داعش، بر پایه این عناصر تحلیل شده است.یافتهها:یافتههای این پژوهش نشان میدهد که رویکرد و رفتار دولت ترکیه در برابر داعش در زمان قدرت داعش، بر مبنای عناصر ژئوپلیتیک انتقادی قابلتحلیل میتواند باشد.نتایج: نتایج این پژوهش نشان میدهد بر اساس عناصر ژئوپلیتیک انتقادی، دولت ترکیه درصدد برآمد تا با حمایت نامحسوس از داعش، بر پایه استعاره قدرت، جایگاه منطقهای و قدرت سیاسی محور مقاومت و بهویژه ایران را تضعیف کند؛ طبق استعاره فضا، تمایلات فدرالیستی اکراد را تحتالشعاع قرار دهد و سرانجام بر اساس استعاره هویت، ضمن غیریتسازی و تضعیف تفکر شیعی، بهتدریج هویتی را از اسلام به نمایش بگذارد که افزون بر بازتولید رگههایی از نوستالژی عثمانیسم، هویتگرایی اسلامی و منطقهای حزب عدالت و توسعه را نهادینهتر کند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این ملاحظات این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش اساسی است که از منظر مفروضات ژئوپلیتیک انتقادی، سیاستهای ترکیه در قبال داعش، چگونه قابل تبیین و ارزیابی است؟ فرضیه این نوشتار نیز، اینگونه است که مطابق با عناصر اصلی ژئوپلیتیک انتقادی (قدرت، Vincy فضا و هویت)، دولت ترکیه در هنگامه قدرت داعش درصدد برآمد با حمایت نامحسوس از آنها در حوزه استعاره قدرت، جایگاه منطقهای قطب مقاومت و بهویژه ایران را تضعیف کند؛ در حوزه استعاره فضا، تمایلات فدرالیستی اکراد را تحتالشعاع قرار دهد و درنهایت در گستره استعاره هویت، ضمن غیریتسازی و تضعیف تفکر شیعی با بهرهوری از ابزار داعش، بهتدریج هویتی از اسلام را به نمایش بگذارد که مدنظر سران ترکیه و اردوغان است و چند سالی است که با توجه به تحولات داخلی ترکیه به محاق رفته است.
این رویکرد ترکیه میتوانست مطلوب مقامات واشنگتن نیز باشد که محور مقاومت را یک تهدید برای موازنه قدرت منطقهای می > استعاره فضا و تحلیل سیاست خارجی ترکیه در قبال > گفته شد مسئله فضا یکی از عناصر بنیادین ژئوپلیتیک انتقادی است که در پیوند با زمان، قدرت، سیاست یا ایدئولوژی بازیگران سیاسی دچار تغیّر میشود.
1. The Quarterly Journal of Political Studies of Islamic World 2019, Vol. 8, NO, 29 Impact of Media on Negative Portrayal of (Middle East) Muslims and the West in Political Communication Era Tahereh Ebrahimifar 1 Associate Prof.