چکیده:
مجازاتهای سالب حیات از دیرباز شدیدترین نوع مجازات بشمار میآمده است، این مجازاتها برای جرایمی که از دیدگاه قانونگذاران خطرناک و غیر قابل چشمپوشی بود، مقرر میگشت. در طول زمان هر یک از این مجازاتها در اقصی نقاط جهان هستی به شیوهای اجرا می شده است، با پیشرفت علم بشر و امکان انتفاع از اعضای بدن انسان این نظریه تقویت شد تا اجرای مجازات بهگونهای باشد که از لحاظ علمی بتواند نیازهای بشر را تامین نماید، ازاین رو بحث اجرای مجازات قصاص نفس یا اعدام با برداشتن اعضای بدن جانی در اتاق عمل و در نتیجه سلب حیات او در عالم بیهوشی مطرح میشود، در این راستا توجه به متون فقهی و آیات و روایات و همچنین بررسی حقوقی موضوع حائز اهمیت است. توجه به اهداف مجازاتها، اجرای قصاص نفس و اعدام بهعنوان یک مجازات با تمام خصایص آن از نکاتی است که امکان اجرای چنین روشی را باچالش مواج میسازد، در ادامه با تفصیل مطالب به امکان اجرای مشروط این طریقه با مداقه در متون فقهی و قوانین فعلی دست مییابیم.
خلاصه ماشینی:
چرا که اولا چنين اعدام هايي نتيجه تعدي به حقوق الله و حقوق عموم مردم ميباشد تا مانند قصاص مجازاتي که يک حق خصوصي ناميده ميشود و تعدي به حقوق اشخاص است ، اجراي مجازات قصاص نفس با درخواست اولياي دم صورت ميگيرد و در صورت عدم درخواست آنان اجراي اين مجازات هيچ گاه انجام نخواهد شد، در حاليکه در اعدام هاي حدي يا تعزيري هدف اصلي پيشگيري، بازدارندگي و اجراي عدالت کيفري ميباشد و پذيرش چنين طريقه اي که جاني با کمترين درد و رنج و نازل ترين حد سزاگرايي با بيهوشي و برداشتن اعضا سلب حيات شود دراين نوع اعدام ها جاي بررسي داشته و نوعي نقض غرض از سوي قانونگذار ومجريان آن تلقي ميگردد.
همانند مجازات قتل در زناي با محارم که قتل از طريق ضرب العنق مطابق روايات بيان گشته است و در خصوص مجازات صلب که منتهي به مرگ گشته است ١ نيز ميتوان اجراي حد را به طريقه خاصي که بيان شده است ، عنوان نمود که مصلوب به مدت سه روز بالاي دار ميماند و نحوه بستن نبايد موجب مرگ او گردد و ساير شرايط مفصله ، درنتيجه ميتوان اين گونه نتيجه گيري کرد که امکان اجراي احکام اعدام حدي از طريق برداشتن اعضاي بدن جاني وجود ندارد، چه اينکه حدود مجازات هايي هستند که نوع و ميزان و کيفيت اجراي آن در شرع مشخص شده است و به لحاظ حساسيت شارع مقدس به اجراي اين گونه مجازات ها، تفسير موسع اجراي آن صحيح به نظر نميرسد.