چکیده:
انتظار مفهومى پویا و ارزشى است که سرچشمۀ حرکت جامعه در عرصههای مختلف مىباشد. در این اندیشه هر حرکت و کنش سیاسیای که با شاخصهای امام منتظر تطبیق داشته باشد، در زمینهسازی انتظار پویا در عصر غیبت مؤثر خواهد بود. این مقاله در صدد تحلیل مضمونی شاخصههای سیاسی جامعۀ منتظر در عصر غیبت در اندیشۀ آیتالله العظمی لطفالله صافی گلپایگانی ره میباشد. برای این امر از روش کیفی تحلیل مضمونی و محور قراردادن بیانات و کتابهای ایشان جهت شناسایی، استخراج و شبکهسازی مضامین پایه و مضامین سازماندهنده و فراگیر استفاده شده است. در نهایت هفتادویک مضمون پایه و یازده مضمون سازماندهنده تحت چهار مضمون فراگیر شناسایی شد. چهار مضمون فراگیر شامل اجماع منتظران بر اقامۀ صلح و عدل جهانی، حاکمیت نظام امامت در عصر غیبت، ولایت فقها در عصر غیبت و انتظار عامل حیات سیاسی و اجتماعی منتظران در عصر غیبت میباشد. چنانکه یافتههای مذکور نشان میدهد آیتالله العظمی صافی گلپایگانی ره با نگاهی پویا و فعال به انتظار که ویژگی رویکردهای انتظار در دوران پس از انقلاب اسلامی است، شاخصههای سیاسی جامعه منتظر را تحلیل کرده است.
The waiting (for Imam Mahdi) is a dynamic and valuable concept that is the source of society's movement in different arenas. In this thought, any kind of political movements and actions that agree with standards of Imam Mahdi will be effective in providing the context for the dynamic waiting in the Age of Occultation. This article aims at the thematic analysis of the political characteristics of the waiting society in the age of occultation in the thought of Ayatollah Lotfollah Safi Golpayegani. For this purpose, the qualitative method of thematic analysis and focusing on his statements and books have been used to identify, extract, and network basic themes and organizing and comprehensive themes. Finally, 72 basic themes and 11 organizing themes were identified under four comprehensive themes. The four comprehensive themes include the consensus of those waiting for the establishment of world peace and justice, the governance of the Imamate system in the age of occultation, the guardianship of jurists in the age of occultation, and the waiting as the element of the political and social life of those waiting in the age of occultation. As the aforementioned findings indicate, Ayatollah Safi Golpayegani has analyzed the political standards of the waiting society with a dynamic and active view of the waiting, which is the characteristic of waiting approaches in the era after the Islamic Revolution.
خلاصه ماشینی:
لذا مسئله این است که بـرای حرکت جامعۀ منتظر در عصر غیبت بـه عصـر ظهـور چـه بایـد کـرد؟ چه لـوازم و زمینـههایى بایـد آماده شود؟ و در نهایت جامعـۀ منتظـر به چـه شاخصهای سیاسیای نیازمند است؟ آیتالله العظمی صافی گلپایگانی (رحمه الله) در عصر معاصر نسبت به مباحث مهدویت پژوهشهای ارزشمندی انجام دادهاند؛ ازاینرو بر آن شدیم تا در پژوهش حاضر به کنکاش و بررسی بیانات ایشان برای دستیابی به شاخصههای سیاسی جامعۀ منتظر در عصر غیبت با روش تحلیل مضمون و محتوا بپردازیم.
اجماع منتظران بر اقامۀ صلح و عدل جهانی (وحدتگرایی جهان اسلام) آیتالله صافی گلپایگانی با توجه به اندیشۀ دکترین مهدویت به این گزاره اذعان کردهاند که امت اسلامی جهت مقابله با اوضاع سیاسی و انحرافات دینی بهوجودآمده در عصر غیبت و همچنین وجود بینش و اعتقاد منتظران بر حکمرانی نهایی عدل و صلح و غلبۀ حکومت الهی بر این باور استوارند که امت اسلامی خواهد توانست صلح و عدالت جهانی حضرت بقیةالله اعظم (عجل الله فرجه الشریف) را برقرار کند.
آیتالله العظمی صافی گلپایگانی (رحمه الله) بر این عقیده هستند که ظهور همراه با برپایی عدالت جهانی حضرت میباشد و این بینش باعث رشد فکر و اندیشۀ منتظران در عصر غیبت خواهد شد؛ به همین منظور ایشان چنین عبارتی دارند که «عقیده به ظهور حضرت مهدى (عجل الله فرجه الشریف) و قیام انقلابى و حکومت جهانى و عدالتگستر آن حضرت نیز فکر و اندیشه را وسیع و جهاناندیش مىسازد که به دورترین نقاط جهان بنگرد و خیر و رفاه مردم تمام مناطق گیتى را بخواهد» (صافی گلپایگانی، 1391، ج2، ص 138).