چکیده:
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک با درآمد ثابت یکی از انواع واسطههای مالی و ازجمله نهادهایی است که با فروش پیوسته واحد سرمایهگذاری خود به عموم مردم، وجوهی را تحصیل و آنها را در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار شامل سپردههای بانکی، سهام، اوراق مشارکت، ابزارهای کوتاهمدت بازار پول و داراییهای دیگر، با توجه به هدف صندوق، بهطور حرفهای سرمایهگذاری میکنند. در حال حاضر صندوقهای سرمایهگذاری مشترک با درآمد ثابت بیش از سایر انواع آن در بازار سرمایه کشور فعال هستند و به دلیل مزایای آن اقبال عمومی نسبت به این نوع از صندوقها بیشتر است. با عنایت به گسترش این صندوقها در ایران و استقبال چشمگیر سرمایهگذاران از آن و توجه به این مطلب که صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت رایجترین صندوقها در کشور میباشد، ضروری به نظر میرسد که پیرامون ماهیت این دسته از صندوقهای سرمایهگذاری از حیث حقوقی جستاری صورت گیرد، خصوصاً آنکه این نهاد مالی نوظهور بوده، در مورد آن فقر منابع به چشم میخورد.
خلاصه ماشینی:
». با آنچه گفته شد، چه در تفسیر ماده ٢٢٠ قانون تجارت ، برای شرکت مدنی قائل به شخصیت حقوقی باشیم و چه فقط شمول ماده را نسبت به معاملات با اشخاص ثالث درنظر بگیریم (ستوده تهرانی، ١٣٧٦، ج ١، صص ١٦٦-١٦٩؛ کاشانی، ١٣٦٥، صص ٢٨- ٢٩ و ٤٤)، در هرصورت در فرض تطابق صندوق با عقد شرکت ، مسئولیت سرمایه - گذاران را به شدیدترین نوع ممکن افزایش خواهیم داد و این با فلسفه ایجاد صندوق در تعارض خواهد بود.
فرض اول آن که فعالیت صندوق سرمایه - گذاری مشترک با درآمد ثابت تجاری باشد که یا باید آن را در قالب شرکت های با سرمایه متغیر قرار داد و یا باید برای آن ماهیتی جدید تصور نمود که در نظام حقوقی ما وارد شده است و امروزه نیز طرفدارانی دارد.
مطابق نظر کسانی که معامله اوراق بهادار را از مصادیق بند یک ماده دو قانون تجارت میدانند (ستوده تهرانی، ١٣٧٦، ص ٤٥؛ عرفانی، ١٣٩٤، ج ٢، ص ٣٠؛ کاتوزیان ، ١٣٨٤)، فعالیت صندوق تجاری است و صندوق سرمایه - گذاری مشترک با درآمد ثابت موضوعا از بحث مؤسسات تجاری خارج است چرا که در این فرض صندوق برای مقاصد تجارتی تشکیل شده است .
». بنابراین حتی اگر در تجاری بودن فعالیت صندوق قطع نداشته باشیم ، به جهت آن که تعریف برخی حقوق دانان از شرکت تجاری منطبق بر بند ٢٠ ماده یک قانون اوراق بهادار در میباشد، قرار دادن این نهاد مالی در زمره مؤسسات غیرتجاری محل تأمل خواهد بود.