چکیده:
پیشرفت بیسابقهء علوم در حوزههای گوناگون دانش بشری در قرن اخیر سبب ایجاد سیستمهای بزرگ و پیچیدهای شده است که تصمیمگیری و برنامهریزی را با استفاده از روشهای متداول سنتی دچار مشکل و پیچیدگی کرده است.ازاینروبهرویکردی نیاز است که ضمن مقابله با پیچیدگی قادر باشد علاوه بر بهرهگیری از روش شناختی مهندسی سیستمها،تصویری روشن و شفاف از اجزای سیستم برنامهریزی و رابطه میان آنها ارائه کند. سیستمهای اقتصادی،مانند سیستم اقتصد ایران،هنگامی پیچیده میشوند که تعداد اجزای تشکیلدهندهء آنها زیاد شود،و نیز هر تغییری در یکی از اجزای سیستم،تغییرات دیگری را در کل سیستم در پی داشته باشد.این تغییرات پویا،و بهندرت خطی است.ازاینرو با معادلات دیفرانسیل و یا تفاضلی نمیتوان رفتار چنین سیستمهایی را پیشبینی کرد. این مقاله به منظور طراحی سیستم برنامهریزی برای اقتصاد ایران از روش شناختی مهندسی سیستمها و ریاضیات استفاده میکند.رویکردی که در آن ضمن رعایت اصل کلیت،اجزای گوناگون سیستم برنامهریزی برای اقتصاد ایران را با استفاده از ریاضیات بهطور روشن و شفاف ارائه میکند.از آنجا که مسائل اقتصاد ایران روز به روز پیچیدهتر میشود و عوامل دستاندر کار آن ارتباط بیشتری با یکدیگر پیدا میکند،اجزای سیستم برنامهریزی اقتصاد ایران و رابطه میان آنها با مشارکت و تبادل نظر گروهی متخصصان،کارشناسان،و افراد ذی نفع و آگاه به اقتصاد ایران تعیین شده است. در این مقاله به منظور طراحی سیستم برنامهریزی برای اقتصاد ایران ابتدا به تعریف سیستم و برنامهریزی اشاره میشود.سپس مرور کوتاهی بر تاریخ اقتصاد ایران شده است،و در قسمت بعدی مفاهیم ریاضی کاربردی در سیستم برنامهریزی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است،و در آخر با استفاده از این مفاهیم سیستم برنامهریزی برای اقتصاد ایران طراحی شده است.
خلاصه ماشینی:
"سیستم کنونی اقتصاد ایران از عوامل وابسته و پیوسته زیادی تشکیل شده است،که کثرت تعاملات موجود بین این عوامل تصمیمگیری و برنامهریزی را با استفاده از روشهای متداول سنتی دچار مشکل و پیچیدگی کرده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ماتریس متقاطع تعاملی اهداف و محدودیتها:اقتصاد ایران -O2 اشتغال کامل کلیه عوامل تولید شامل نیروی کار و سرمایه -O3 ثبات نسبی قیمتها -O4 توزیع عادلانه درآمدها و داراییها همراه با توزیع مجدد درآمدها -O5 ایجاد سازگاری و تناسب میان اهداف و سیاستها و فعالیتهای اقتصادی و نظام اداری(ساختار سازمانی-قوانین و مقررات-نیروی انسانی مدیریت) ستونهای ماتریس متقاطع تعاملی زیر را،محدودیتها،که در واقع موانع موجود جهت حصول به اهداف اقتصاد ایران میباشند،تشکیل داده است.
این فرآیند شامل موارد زیر است:1-تعیین ماتریس محدودیتها(که در واقع موانع موجود اقتصاد ایران در جهت تحقق اهاف تعیین شده میباشند)،2- تعیین ماتریس عوامل قابل تغییر(امکانات اجرایی دولت)،3-تعیین ماتریس نیازها،4-تعیین ماتریس -------------- (1) Problem Definition Procss (2) J.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) به منظور اجرای هریک از برنامههای فوق کمیتههای تخصصی زیر تشکیل گردید: 1-کمیته سیاستهای پولی،2-کمیته سیاستهای ارزی و تجاری3-کمیته سیاستهای اقتصاد بین الملل، 4-کمیته سیاستهای مالی،5-کمیته سیاستهای خدمات،6-کمیته سیاستهای حمایتی دولت و توزیع درآمد،7-کمیته سیاستهای تولیدی،8-کمیته سیاستهای اشتغال،9-کمیته سیاستهای حدود فعالیتها چارت تشکیلاتی اجرایی نمودن سیاستهای اقتصادی مصوب،شامل ارکان و کمیتهها در زیر نشان داده شده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) چارت تشکیلاتی اجرایی نمودن سیاستهای اقتصادی مصوب:ارکان و کمیتههـ منابع و مآخذ -برتالنفی،لودویگ فون،مبانی،تکامل و کاربردهای نظریه عمومی سیستمها،ترجمه کیومرث پریانی،نشر تندر،تهران،4731."