چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل زمینهساز فرسودگی زناشویی در بافت اجتماعی-فرهنگی شهر کرج انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. بدین منظور با روش نمونهگیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمهساختاریافته دادهها جمعآوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری تعداد 17 مرد و زن از واجدین شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل دادهها با استفاده از فنون ارائهشده توسط اشتراوس و کربین انجام شد. تجزیهوتحلیل دادههای بهدستآمده در کدگذاری باز، منجر به شناسایی 247 کد ثانویه، 30 مفهوم، 9 مقوله و 3 طبقه کلی شامل عوامل فردی، زوجی و بافتی شد. نتایج نشانگر این است که کاهش صمیمیت، مقوله مرکزی الگوی یافتههای پژوهش است. ویژگیهای شخصیتی ناسازگار جزء شرایط علی و شناخت ذهنی ناکارآمد جزء شرایط زمینهای در فرسودگی زناشویی است. بهعلاوه، عوامل فشارزای بیرونی و تجارب استرسزا در زیر شرایط مداخلهگر قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهکارگیری راهبردهایی از قبیل نبود رفتارهای مراقبتی، تعامل منفی و کمبود شور و هیجان زوجی به پیامدهایی همچون رکود و نبود رشد و بالندگی و درنهایت فرسودگی زناشویی منجر شد.
The present research aimed to investigate the underlying factors of couple burnout in the socio-cultural context of Karaj City. The qualitative study employed grounded theory method. Hence, the required data were collected using purposive sampling and semi-structured interview that continued until the theoretical saturation and the selection of 17 individuals. To achieve the factors, data analysis was carried out using the techniques provided by Strauss and Corbin, which included coding the concepts and shaping a theory. Open coding of the obtained data led to the identification 247 constructed codes, 30 concepts, 9 sub-categories and 3 main categories including individual, marital and contextual factors. External stressful factors and stressful experiences were subjected to intervening conditions. Incompatible personality features is the casual condition for couple burnout. The decrease of intimacy is considered as the central factor while lack of passion and interest, lack of caring behaviors, negative interaction, ineffective cognition, lack of personal and couple growth and lack of positive emotions are among the casual conditions for couple burnout
خلاصه ماشینی:
از آشفتگیها و نابههنجاریهای روانشناختی، که بهمرور عشق و علاقۀ بین زوجین را کمرنگ یا حتی محو میکند و موجب مشکلات روحی، روانی، ارتباطی، و درنهایت طلاق رسمی آنها میشود، فرسودگی زناشویی (couple burnout) است (Pines 1996).
افراد در ابتدا و در شکل طبیعیاش با اعتقاد به اینکه روابط آنها متفاوت با دیگران و عشق آنها پشتوانۀ زندگی مشترکشان است، رابطۀ زناشویی خود را با عشق و علاقه شروع میکنند و حدس و گمانهای اولیۀ آنها نیز درراستای حفظ و تداوم این رابطه است، اما پس از مدتی، ممکن است زن یا شوهر یا هردو به عمق و شکل رابطهشان دچار تردید شوند و چون بین توقعات خود از زندگی و واقعیتهایِ زندگی زناشویی هماهنگی لازم را نمیبینند، به سرخوردگی و فرسودگی دچار شوند (خواصی، بهنقلاز ساداتی و دیگران 1393).
درواقع، زوجها درمییابند که رفتار همسرشان آن چیزی نیست که انتظارش را داشتهاند و پس از این احساس سرخوردگی، همسرشان را از قبل با بعد از ازدواج مقایسه میکنند (Kayser 1993)؛ مقایسههایی از این دست مشکلاتِ ارتباطی همچون بیاننکردن نیازها و خواستهها و علایق، ابرازنکردن عشق، توقف رابطۀ صمیمانه، منازعات فراوان، انتقادهاي مكرر، پناهبردن به سكوت، همراهينکردن عاطفي، و باقیماندن مشكلات و حلنشدن آنها را شدت میبخشد (بولتون، بهنقلاز عبادتپور 1392) و سبب میشود که احساسات منفی در طولانیمدت حالت غالب بهخود بگیرد و به ازدستدادن شور و شوق اولیه، وابستگی عاطفی، و تعهد برسد و درنهایت به بروز فرسودگی منجر شود (Pokorska et al.