چکیده:
موقعیت ممتاز جمهوری اسلامی ایران ازلحاظ راهبردی، ارتباطی و برخورداری از سواحل طولانی و تسلط بر تنگه راهبردی هرمز و سایر ویژگیهای ژئوپلیتیکی، آن را در ردیف کشورهای قدرتمند در حوزههای مختلف بهویژه در حوزه دفاعی- امنیتی قرار داده است. یکی از ابعاد الگوی اسلامی –ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی-امنیتی، ژئوپلیتیک میباشد. این پژوهش بهمنظور بررسی نقش ژئوپلیتیک در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی- امنیتی انجامشده است. هدف اصلی پژوهش تعیین نقش ژئوپلیتیک در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی- امنیتی میباشد. نوع پژوهش کاربردی – توسعهای و روش تحقیق با رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) میباشد؛ که سعی گردیده بامطالعه نظری و مصاحبه با خبرگان حوزه دفاعی- امنیتی، ادبیات موضوعی پژوهش موردبررسی قرار گیرد. جامعه آماری تحقیق از میان صاحبنظران و فعالان حوزههای دفاعی- امنیتی به تعداد 243 نفر که با استفاده از فرمول کوکران، حجم جامعه نمونه به تعداد 69 نفر تعیینشده است. پس از انجام تجزیهوتحلیل دادهها، مشخص گردید بعد ژئوپلیتیک با 2 مؤلفه عوامل فیزیکی و عوامل غیر فیزیکی با شاخصهای موقعیت راهبردی، موقعیت ارتباطی، عمقبخشی خارجی (انبساط ژئوپلیتیکی) و همگرایی (قومی و مذهبی) در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی- امنیتی نقشآفرینی میکند.
The excellent position of the Islamic Republic of Iran In terms of the strategic, communicational and enjoyment of long beaches and the dominance of the Strategic Strait of Hormuz and other geopolitical features, It has established it in the ranks of powerful countries in various fields, especially in the field of defense-security. One of the dimensions of the Islamic-Iranian Pattern of progress in the field of defense-security is geopolitics. This research was done in order to investigate the role of geopolitics in the Islamic-Iranian Pattern of progress in the field of defense-security. The main goal of this research is to specification the role of geopolitics in the Islamic-Iranian Pattern of progress in the field of defense-security. Type of research is Practical- development and method of research with approach mixed(quantitative- qualitative) Which was tried with a theoretical study andan interview with the experts field defense –security, The matic literature of research to be studied. The statistical population of the research is determined of experts and Activists in the field of defense and security (243 people),that with using the Cochran formula, the size of the sample population designated 69 people. After analyzing the data, it was determined that the geopolitical dimension was developed with 2 components of physical factors and non-physical factors with the indicators of strategic position, communication status, external depth (geopolitical expansion) and convergence (ethnic and religious) in the Islamic-Iranian Pattern.
خلاصه ماشینی:
بررسي نقش ژئوپليتيک به عنوان يکي از ابعاد الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت در حوزه دفاعي- امنيتي 4 خسرو بوالحسني ١، علي حسيني نيکو٢، شاهين دانشور٣، علياصغر بيک بيلندي دريافت مقاله : ٩٦/٠٩/٢٣ پذيرش مقاله :٩٦/١١/٣٠ چکيده موقعيت ممتاز جمهوري اسلامي ايران ازلحاظ راهبردي، ارتباطي و برخورداري از سواحل طولاني و تسلط بر تنگه راهبردي هرمز و ساير ويژگيهـاي ژئـوپليتيکي، آن را در رديـف کشـورهاي قدرتمنـد در حوزه هاي مختلف به ويژه در حوزه دفاعي- امنيتي قرار داده است .
پس از انجام تجزيه وتحليل داده ها، مشخص گرديد بعد ژئوپليتيک با ٢ مؤلفه عوامل فيزيکي و عوامل غير فيزيکي با شاخص هاي موقعيـت راهبـردي، موقعيت ارتباطي، عمق بخشي خارجي (انبسـاط ژئـوپليتيکي) و همگرايـي (قـومي و مـذهبي) در الگـوي اسلامي- ايراني پيشرفت در حوزه دفاعي- امنيتي نقش آفريني ميکند..
ا. ايران » در پاسخ به سؤال اصـلي خـود مبنـي بر اينکه «براي تحکـيم و توسـعه اقتـدار ملـي در جمهـوري اسـلامي ايـران از چـه الگـوي راهبردي ميتوان استفاده نمود؟» به اين نتيجه رسيدند که : الگـوي راهبـردي مناسـب بـراي تحکيم و توسعه اقتدار ملي جمهوري اسلامي ايران الگويي دانايي محور است و بـر قـدرت درون زا تأکيد داشته ، داراي ورودي- خروجي و سيسـتم کنترلـي بـوده و حاصـل تحقيـق را براي رسيدن از وضعيت موجود به وضعيت مطلوب رهنمون ميسازد.
» (حافظ نيا: ١٣٨٧، ١٨٠) گردآوري اطلاعات و داده هاي کيفي: به منظور گردآوري اطلاعات و داده هاي کيفي با چند تـن از خبرگان و صاحب نظران علوم دفاعي-امنيتي مصاحبه به عمل آمد و هرکـدام از ايـن افـراد بـه جنبه هايي از نقش ژئوپليتيک بر الگوي اسلامي ايراني پيشرفت در حوزه دفـاعي و امنيتـي اشـاره داشتند که جمع بندي نظرات آنان به شرح زيرمي باشد: ١- جناب آقاي دکتر محمدحسين افشردي، بر شاخص هـاي وحـدت ملـي، موقعيـت راهبـردي، بيشتر تأکيد داشتند.