چکیده:
ایجاد خاورمیانهای مبتنی بر همگرایی در مقایسه با اتحادیه اروپا که از جنگ خانمانسوز جهانی دوم به همگرایی رسید، امکانپذیر میباشد. تجربه موفق اروپا در گرایش به همگرایی بیش از همه مدیون همکاری دو دولت هم پیمان آلمان و فرانسه بود. پیش شرط تکرار موفقیت اروپا در منطقه خاورمیانه؛ تعیین دو دولت پیشرو در خاورمیانه است. ایران و ترکیه دو دولت غیرعرب منطقه، جزو پرجمعیتترین کشورهای منطقهاند که از نظر جغرافیایی در همسایگی هم قرار دارند. مناسبات این دو دولت پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه؛ دستخوش تغییراتی شد و بهبود یافت و این دو دولت همکاری نزدیک و مشترک خود را برای تاثیر بر منطقه آغاز کردند. با این اوصاف، مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیر روابط ایران و ترکیه بر روند همگرایی در خاورمیانه در سال 1397 انجام پذیرفت. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیلی بود. ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی بود. نظریه نوکارکردگرایی ارنست هاس در زمینه همگرایی به عنوان پایه تئوریک پژوهش حاضر انتخاب شد. جهت پاسخ به سوالهای تحقیق؛ چالشها و فرصتهای ناشی از روابط ایران و ترکیه در حوزههای مختلف شناسایی و اولویت بندی شد. نتایج نشان داد: ایجاد همگرایی در منطقه خاورمیانه در پی گسترش روابط ایران و ترکیه در حوزههای اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی با تدوین چشمانداز همگرایی و با شعار «قدرتمندی منطقه، نه قدرتمندی در منطقه» و با تشکیل اتحادیهای فراملی توسط دو دولت و با گسترش به سایر دولتهای منطقه طبق نظریه سرریز هاس محقق میگردد.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که ایجاد همگرایی در منطقۀ خاورمیانه به دنبال گسترش روابط ایران و ترکیه در حوزههای اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی، با تدوین چشمانداز همگرایی و با شعار «قدرتمندیِ منطقه، نه قدرتمندی در منطقه» و با تشکیل اتحادیهای فراملی توسط دو دولت و با گسترش به سایر دولتهای منطقه طبق نظریه سرریز هاس محقق میشود.
نتایج نشان داد که ایجاد همگرایی در منطقۀ خاورمیانه به دنبال گسترش روابط ایران و ترکیه در حوزههای اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی، با تدوین چشمانداز همگرایی و با شعار «قدرتمندیِ منطقه، نه قدرتمندی در منطقه» و با تشکیل اتحادیهای فراملی توسط دو دولت و با گسترش به سایر دولتهای منطقه طبق نظریه سرریز هاس محقق میشود.
در نتیجه با توجه به اینکه منطقه آسیای جنوب غربی از دیرباز یکی از مهمترین مناطق جهان و داراي اهمیت استراتژیک بالایی بوده و دو دولت ایران و ترکیه با توجه به فرصتهای موجود خود همواره به عنوان دو قدرت مهم و کلیدي این منطقه مطرح بودهاند و هدف غایی بینالمللی هر دو دولت همواره رسیدن به یک جایگاه برتر در منطقه و تلاش برای دستیابی به موقعیت قدرت اول منطقه بوده است، همکاری این دو دولت برای شروع روند همگرایی اجتنابناپذیر است.
در نتیجه بر اساس نظریه نوکارکردگرایی هاس و با توجه به موقعیت کشورهای منطقه خاورمیانه از لحاظ ژئوپلیتیک، دو دولت ایران و ترکیه از نظر جغرافیایی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی نسبت به سایر دول به یکدیگر نزدیک بوده و برای حفظ منافع و قدرتمندی خود در منطقه میتوانند به عنوان دولتهای آغازگر گرایش به همگرایی در منطقه معرفی شو > روش ت > روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی است.