چکیده:
زمینه و هدف: امروزه فناوری اطلاعات ابزاری در دست تبهکاران و رایانهها باعث تسهیل وقوع جرائم در دنیای مجازی و حتی دنیای واقعی شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی نقش و اختیارات پلیس در جمعآوری ادله الکترونیکی در نظام حقوقی ایران و کشور فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و براساس روش، توصیفی- تحلیلی است که بر پایه منابع کتابخانهای با استفاده از منابع موجود، به بررسی، توصیف و تحلیل ابعاد و زوایای گوناگون موضوع پژوهش پرداخته شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده به صورت کیفی و مبتنی بر استنتاج محقق از منابع و متون بوده است.
یافتهها: یافتههای پژوهش بیانگر آن است که فرآیند تحقیق، کشف و جمعآوری ادله در فضای مجازی براساس قوانین ایران، فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری بر عهده پلیس گذاشته شده است. تفاوتها و شباهتهای فراوانی بین مقررات دو کشور و کنوانسیون وجود دارد و در ایران در بحث تفتیش و توقیف و حفاظت از ادله، پلیس نقش محوری دارد.
نتیجهگیری: نتایج نشان میدهد که پلیس در جمعآوری ادله در فضای مجازی به جهت بیهویتی افراد و همچنین سرعت ناپدید شدن صحنه جرم، با چالش جدی مواجه است و تحصیل اینگونه ادله، مستلزم تخصص کافی در زمینه فناوری اطلاعات و رعایت قواعد و اصول فنی است. در نظام حقوقی هر دو کشور ایران و فرانسه، پلیس اولین کسی است که با ادله الکترونیک برخورد میکند و در جمعآوری، مستندسازی و حتی ارزیابی ادله، نقش کلیدی دارد.
خلاصه ماشینی:
نقش پلیس در جمع آوری ادله الکترونیکی در فضای مجازی در نظام حقوقی ایران ، فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری ١ تاریخ دریافت : ٩٧/١٠/١٢ تاریخ پذیرش : ٩٨/٠٢/٠٥ از صفحه ١٣١ تا ١٤٨ ١رامین دلخون اصل ٢، ایرج گلدوزیان ٣، کیومرث کلانتری 4 چکیده زمینه و هدف : امروزه فناوری اطلاعات ابزاری در دست تبهکاران و رایانه ها باعث تسهیل وقوع جرائم در دنیـای مجازی و حتی دنیای واقعی شـده اسـت .
برای نیل به این اهداف ، این پرسش ها مطرح می شود که جایگاه و اختیارات پلـیس در جمـع آوری ادله الکترونیکی در فضای مجازی در حقوق ایران ، فرانسه و کنوانسـیون جـرائم سـایبری چیست ؟ و اینکه آیا جمـع آوری ادلـه توسـط پلـیس مسـتلزم رعایـت اصـول ، مقـررات ، مهارت های فنی و تخصصی است ؟ همچنین ، راهکارهای مقرر در قوانین ایـران در زمینـه جمع آوری ادله الکترونیک در مقایسه با قـوانین کشـور فرانسـه و کنوانسـیون راهگشـا و کارآمد است یا خیر؟ در کشورهای غربی به پلیس حوزه فناوری اطلاعات ، پلیس سایبر می گویند.
مرور پژوهش های انجام شده نشان می دهد محققان بدون اشاره بـه نقـش و اختیـارات پلیس ، صرفا به تحصیل ادله الکترونیکی پرداخته اند و صرفا یک تحقیق ، مشـابه تحقیـق حاضر توسط شایق و ناجی زواره (١٣٩٥) به موضوع جمع آوری ادله الکترونیک در نظـام حقوقی ایران ، انگلستان و فرانسه با تأکید بر وظایف و اختیارات پلیس پرداخته است و در خصوص نظام حقوقی فرانسه نیز به جز ترجمه قانون آیین دادرسی کیفری و کنوانسیون جرائم سایبر، منبع دیگری به زبان فارسی در دسترس نبود.