چکیده:
آزادی اندیشه و بیان از جمله مفاهیم مهم حوزه دینی، سیاسی و اجتماعی است. هر مکتب برای این که
بتواند مقبولیت حداکثری پیدا کند، ناگزیر باید این آزادی ها را به رسمیت شناسد. اسلام ظرفیت بسیار
بالایی نسبت به این آزادی ها قائل شده است. ضروری است که رابطه بین این دو آزادی از منظر اسلام
مورد بررسی قرار گیرد. نویسندگان با تحقیق کتابخانه ای و مراجعه به آموزه های اسلامی فرایند از تولید تا
توزیع اندیشه را بررسی کرده، قلمرو و مرزهای آنها را با مراجعه به آموزه های اسلامی تبیین کرده اند.
اسلام در عین حالی که از نظرات و آرای گوناگون استقبال می نماید، بر اصول اساسی خود تحفظ نموده و
زمینه نفوذ تفکرات انحرافی را از بین میبرد. اسلام پیروان خود را به سمت داشتن تفکر انتقادی دعوت
کرده و فضای بسته دگماتیسم را مردود میداند. از دیگر نتایجی که تحقیق حاضر به آن دست یافته منع و
جواز نسبی سانسور است که ضمن تبیین آن، ادله موافقان و مخالفان تحدید آزادی بیان مورد نقد و بررسی
قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در نتيجه ميتوان جمع بين بيان حضرت علي و امام جواد عليهما السلام را در اين دانست : اگر انسان توان تشخيص حق و باطل را داراست مخاطب روايت انديشه از توليد تا توزيع (بررسي قلمرو و مرزهاي آزادي انديشه و بيان ) / ٧٣ علوي است ولي اگر از فهم ساده اي برخوردار بوده و نميتواند آن گونه که بايد حق و باطل را تشخيص دهد، و فقط ميتواند با تشخيص حقانيت گوينده به مفاد سخن مطمئن شود، مخاطب بيان امام جواد عليه السلام است .
انديشه از توليد تا توزيع (بررسي قلمرو و مرزهاي آزادي انديشه و بيان ) / ٧٧ حال به همان جمله پيشين بر گشته ، ميپرسيم : با اين حساب ، آيا هر کتابي به يک بار خواندن مي ارزد؟ پاسخ اين است که خواندن هر کتاب محدوديتي اخلاقي و تربيتي دارد؛ چرا که اگر خواندن کتاب مزبور معرفت بخش و علم آفرين باشد، خواندنش نه يک بار که شايد چند بار هم بيارزد، اما اگر کتابي منحرف - کننده و خطرناک باشد، حتي به يک بار خواندن هم نميارزد.
(آذرنگ ، ١٣٨١: ١٧٩ ـ ١٨٠) در بحث نشر کتاب ، سازمان مميزي کتب و نشريات هر چند ـ به ظاهر ـ سانسور ميکند، اما اين کار از سوي سازمان مزبور به خاطر «ايجاد مانع براي آزادي بيان » انجام نميگيرد، بلکه ذيل عنوان ديگري مثل «تأمين امنيت فکري عموم افراد جامعه » منـدرج ميگردد.