چکیده:
یکی از مباحثی که امروزه در بین اندیشهوران و فرهیختگان مطرح میباشد، مسئله آیندهپژوهی است. این تحقیق با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع مکتوب دنبال پاسخ این سوال است که آیا بین معنی و مبنای آیندهپژوهی در تمدن غربی و تمدن مهدوی تفاوتی وجود دارد یا خیر؟ دستاورد این پژوهش نیز تفکیک بین آیندهپژوهی غربی و مهدوی در معنی و مبنا است. آیندهپژوهی مهدوی به معنای نگاه به فرجام جهان بر اساس روایات اهلبیت؟عهم؟ و از مقوله پیشگویی است. ولی آیندهپژوهی غربی به معنای جستوجوی روشمند در حوادث و عوامل تغییر یا ثبات یک حالت و یا یک چیز به منظور تشخیص و برنامهریزی برای ساختن و شکلدهی آینده و از مقوله پیشبینی است. همچنین آیندهپژوهی غربی روشی برای تشخیص آینده یک شرکت و یا یک شهر و یا یک کشور و حتی یک فرهنگ و تمدن است. اما آیندهپژوهی مهدوی منحصر در تبیین پایان تاریخ بشر و در تشخیص آینده رفتار منتظران و میزان تاثیرگذاری آن در فرآیند ظهور و در نهایت، فرجام بشریت است.
خلاصه ماشینی:
مقاله حاضر در صدد اثبات این فرضیه است که آیندهپژوهی غربی بر پیشبینی استوار است و آیندهپژوهی مهدوی بر پیشگویی و استفاده از روشهای آیندهپژوهی غربی در مباحث مهدویت کارایی نداشته و بر خلاف تصور عدهای نمیتوان با استفاده از این روشها برای تحقق ظهور برنامهریزی نمود.
کاربرد آیندهپژوهی غربی در حوزه مباحث مهدویت پس از اینکه معنی و مبنای آیندهپژوهی غربی و مهدوی بررسی شد حال سؤال این است که آیا روشهای آیندهپژوهی غربی در حوزه مباحث مهدویت کاربرد دارد یا خیر؟ بعضی بر این باورند که آیندهپژوهی ظرفیتهای خوبی در عملیاتی کردن مباحث مهدویت داشته و میتواند با الهام و استفاده از مفاهیم مهدوی به ترسیم آینده دور و نزدیک پرداخته و سازوکار تحقق آن را به شیوه عملیاتی ارائه دهد و آموزه مهدویت را که به خاطر غلبه رویکردهای تاریخی یا انتزاعی آیندهی دور، از زندگی روزمره بشری خارج و نا معلوم جلوه گر شده است، در دسترس قرار دهد.
زیرا ممکن است عملی که به نظر او تحقق ظهور را نزدیک میکند در واقع چنین نباشد و این احتمال در برنامهریزیهای کلان برای تحقق ظهور نیز وجود دارد و اگر هم چنین نبوده و اشتباهی در تشخیص مقدمات صورت نگرفته باشد، باز هم نمیتوان ادعا نمود ظهور نزدیک شده است.
زیرا چنانکه اشاره شد امتحان مردم و سنجش میزان پایبندی آنها به عقیده به امام مهدی؟عج؟ در روایات به عنوان یکی از فلسفههای غیبت معرفی شده است و این نشان میدهد که نمیتوان با برنامهریزی خاص و انجام بعضی کارها، ادعا نمود ظهور نزدیک شده است.