چکیده:
جایـگاه و نقـش دولـت در اقتصـاد و نـوع ایـن حضـور، مسـئله ی مهـم محققـان توسـعه بـوده اسـت . در ایـران نیـز ایـن موضـوع مناقشـه ی زیـادی بیـن ط رفـداران تصدیگـری دولـت و ایفـای وظ ایـف حاکمیتـی ایجـاد کـرده اسـت . سـوال مهـم مقالـه ی حاضـر، بررسـی ویژگیهـای دولـت و نقش هـای آن در اجـرای برنامـه ی سـوم توسـعه از منظ ر نهادگرایی اسـت . »دولت خودگـردان « و »دولت خودگـردان متکی بر جامعه « مهم تریـن شـاخص های دولـت توسـعه گرا از دیـدگاه ایوانـز هسـتند. نقش هـای تولیگـری، تصدیگـری، قابلگـی و پرورش گـری دولـت نیـز قانون مندیهـای ایوانـز بـرای تعریف دخالـت دولت در توسـعه ی صنعتی اسـت . فرضیه ی تحقیق آن اسـت که دولت در برنامه ی سـوم توسـعه ، در شـاخص هایی مانند »دیوان سـالاری کارآمـد، اسـتقلال نسـبی دولـت و خوداتکایـی متکـی بـه جامعـه «، افق هایی برای حل مشـکلات سـاختاری دولـت ترسـیم کـرد، هرچنـد در حـل آن هـا بـا چالش هایـی مواجه بـود. هم چنیـن در ایـن برنامه ، بر گسـترش برخی از صنایع تاکید شـد که ایوانز آن ها را مادر صنایع لقب داده اسـت و قدرت »سـرریز« و حرکت دهنده بـه سـایر صنایـع را دارنـد. روش ایـن مقالـه ، تبیینـی و از نـوع مط العـات کتابخانـه ای و اسـنادی اسـت . هدف تاکیـد بـر اهمیـت جایـگاه دولـت در مسـیر توسـعه ی ایـران و شناسـایی نقش هـای دولـت ، بـر مبنـای دیدگاه ایوانـز اسـت تـا قـوت و ضعـف یکـی از برنامه هـای توسـعه از منظ ر اقتصاد سیاسـی مشـخص شـود.
خلاصه ماشینی:
بديـن وصف ، ايـن تحقيق به دنبـال يافتن پاسـخي به ايـن پرسـش اسـت کـه »بـا اسـتفاده از چارچـوب نظ ـري نهادگرايـان و بالأخص نظ ـرات پيتر ايوانـز، ويژگيهـاي سـاختاري دولـت و نقش هـاي دولت در چگونگـي اجراي برنامه ي سـوم توسـعه ي اقتصـادي و اجتماعـي جمهوري اسـلامي ايـران در قالب چارچوب هاي تعيين شـده بـراي يـک دولـت توسـعه گرا چگونـه بـوده اسـت ؟« فرضيـه ي تحقيـق آن اسـت کـه دولـت در برنامـه ي سـوم توسـعه در شـاخص هايي ماننـد »ديوان سـالاري کارآمـد، اسـتقلال نسـبي دولـت و خوداتکايـي متکـي بـه جامعـه «، افق هايـي بـراي حـل مشـکلات سـاختاري دولـت ترسـيم کـرد، هرچنـد در حـل آن هـا بـا چالش هايـي مواجـه بـود.
سـاير آثـار از جمله »دولـت و رشـد اقتصـادي در ايران « از مسـعود نيلـي و همـکاران ، »مط العـه ي تط بيقـي رونـد بلندمـدت تغييـرات سـاختاري در اقتصـاد ايـران در مقايسـه بـا اقتصادهـاي تازه صنعتيشـده « از سـعيد مشـيري و ابراهيـم التجائـي، »الگـوي آونگـي: چارچوبـي بـراي تحليل اقتصاد سياسـي جمهوري اسـلامي ايـران « از عباس حاتمي، »مبانـي اسـتراتژيک اصلاح سياسـت هاي توسـعه ي اقتصـادي و اولويت هاي دولـت در ايران « از حسـين پوراحمـدي، آثـاري اسـت که به بررسـي سـاختار دولت و توسـعه در ايـران پرداخته و منظ ـر روشـي متفاوتـي دارنـد.
ايـن مقالـه به خوبـي نقـش اين برنامه را در تغييرات سـاختاري نظ ـام اداري ايـران و ارتباط آن با توسـعه ي سياسـي در قالب دولت اصلاحات بررسـي و شـاخص هاي آن را ارائه کرده اسـت .