چکیده:
ظهور تکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی به وجود آورده است بسیاری از کارکردهای خانوادگی و اجتماعی را متحول کرده است. فضای مجازی میتواند در جهت مثبت و منفی به کار گرفته شود. اما این فضا به دلیل محبوبیت در بین نوجوانان و جوانان از اهمیت خاصی برخوردار است و آسیبهای ناشی از آن گریبانگیر این قشر و به طور کلی جامعه و خانوادهها شده است. مقاله حاضر به بررسی آسیبهای اجتماعی ناشی از فضای مجازی و راهکارهای پیشگیری از آن پرداخته است. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله کتابخانه ای می باشد. نتیجه نشان از محبوبیت فضای مجازی به خصوص در بین نوجوانان و جوانان دارد و به دلیل گسترش و نفوذ روزافزون استفاده از این فضا در تعاملات اجتماعی، تولید محتوا، زمینههای شغلی و اطلاعاتی و... نمی توان تاثیر این ابزار را در خانواده و اجتماع نادیده گرفت چرا که موجب ایجاد تغییراتی در نوع ارتباطات و هویت فرد و ساختار خانواده و... شده است و ناگزیر از پذیرش آن هستیم. مطمئنا ارائه راهکارهای پیشگیرانه در این زمینه موجب فرهنگسازی مناسب در جامعه شده و موجبات ایجاد بستر مناسب برای استفاده از این ابزار میشود. از جمله راه کارها برای پیشگیری از این آسیبها؛ تمرکز بر شناخت و برطرف کردن مشکلات نوجوان و جوانان، مقابله با ایجاد و نشر شایعه های برانداز ، قانونمند کردن مقابله با جرائم سایبر ، توسعه شبکههای اجتماعی مجازی بومی و آموزش و آگاه سازی خانوادهها، مراقبت و کنترل والدین، اولیای مدرسه و دوستان و همسالان می باشد. هم چنین آگاه سازی مردم از طریق رسانههای مختلف به خصوص تلویزیون در کاهش آسیبهای ناشی از این فضا نقش دارند.
خلاصه ماشینی:
از جمله راه کارها برای پیشگیری از این آسیبها؛ تمرکز بر شناخت و برطرف کردن مشکلات نوجوان و جوانان، مقابله با ایجاد و نشر شایعه های برانداز ، قانونمند کردن مقابله با جرائم سایبر ، توسعه شبکههای اجتماعی مجازی بومی و آموزش و آگاه سازی خانوادهها، مراقبت و کنترل والدین، اولیای مدرسه و دوستان و همسالان می باشد.
به دلیل ویژگیهای خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین، مربیان و مسئولین فرصت، امکان و یا توان کافی برای شناخت دقیق این فضا و کاربردهای آن را به دست نیاوردهاند و عدم آشنایی مناسب آنها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی کودکان از این فضا باعث شده است که یک فضای محرمانه و خصوصی برایشان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایتهای مختلف در این فضا دسترسی یافته و همچنین به دلیل ویژگیهای سنی و شخصیتی و کنجکاویهای خود متأثر از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت گردند.
با توجه به اینکه بیشترین کاربران فضای مجازی نوجوانان و جوانان می باشند که قشر پویا و سازنده جامعه می باشند و نیز کمبود امکانات و عدم برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت و مناسبت های اجتماعی نوجوانان و جوانان در جامعه ما، حضور کاربران در فضای مجازی و استفاده از این فضا به سرعت در حال گسترش است.
پژوهش های انجام شده حاکی است دنیای اجتماعی در آینده دنیای منزوی باشد چرا که اینترنت با توجه به رشدی که دارد و جذابیت های کاذبی که برای نوجوانان ایجاد می کند آنها را به خود معتاد ساخته و جانشین والدین میشود.