چکیده:
یکی از شیوههای مدرن روایت داستان، شیوه جریان سیّال ذهن است. در این نوع از روایت، گرچه نویسنده تمایل به ناپیدایی خویشتن دارد؛ امّا چنین به نظر میآید که قسمت عمده واقعه در همان لحظهای روی
میدهد که خواننده داستان را میخـواند و بدین وسیـله در ذهـن شخصیّتها حضور مییابد. رمان پیکر فرهاد عبّاس معروفی از جمله رمانهایی است که بر طبق نظر برخی از صاحبنظران نمیتوان به طور قطع آن را جزو آثار جریان سیّال ذهن قرار داد. در این مقاله که با هدف شناخت هر چه بهتر ویژگیهای
رمانهای معاصر فارسی صورت گرفته، با فرض بر اینکه ساختار روایی رمان پیکر فرهادمبتنی بر شیوه جریان سیّال ذهن است، تلاش گردیده تا به شیوه توصیفی– تحلیلی بدین سوال اساسی پاسخ داده شود که آیا این رمان را میتوان بطور قطع در زمره آثار جریان سیّال ذهن قرار داد؟نتیجه این پژوهش نشان از آن داردکه نویسنده رمان پیکر فرهاد با استفاده از تکگویی، تجلّی متفاوتی از زن اثیری بوف کورصادق هدایت ارائه داده استو وجود ویژگیهای متعدد جریان سیّال مانند: زاویه دید درونی، انواع تکگوییها، تداعی، ابهام، پرشهای زمانی، حاکم بودن فضای وهمی و ذهنی و نظایرآن تا حد بسیار زیادی این رمان را به آثار جریان سّیال ذهن نزدیک میکند.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله کـه بـا هـدف شـناخت هـر چـه بهتـر ويژگـيهـاي رمان هاي معاصر فارسي صورت گرفته ، با فرض بر اين که ساختار روايـي رمـان پيکـر فرهـادمبتنـي بـر شـيوة جريان سيال ذهن است ، تلاش گرديده تا به شيوة توصيفي– تحليلي بدين سؤال اساسي پاسخ داده شود کـه آيا اين رمان را ميتوان بطور قطع در زمرة آثار جريان سيال ذهن قرار داد؟نتيجـۀ ايـن پـژوهش نشـان از آن داردکه نويسندة رمان پيکر فرهاد با استفاده از تک گـويي، تجلـي متفـاوتي از زن اثيـري بـوف کـورصـادق هدايت ارائه داده استو وجود ويژگيهاي متعدد جريان سيال مانند: زاويۀ ديد دروني، انـواع تـک گـوييهـا، تداعي، ابهام ، پرش هاي زماني، حاکم بودن فضاي وهمي و ذهني و نظايرآن تا حد بسيار زيادي اين رمان را به آثار جريان سيال ذهن نزديک ميکند.
همچنين حسين بيات با اذعان به اين نکته که رمان پيکر فرهاد از نوع رمان هاي سوررئاليسـتي اسـت ، آن را از رديف رمان هاي جريان سيال جدا کرده ، ميگويد: «با آن که در رمان پيکر فرهاد اصالت بـا ذهن ودنياي درون است وشيوة روايت او نيز گاهي به حديث نفـس و تـک گـويي درونـي نزديـک ميشود، اما بايد آن را يک اثر سوررئاليستي دانست ، نه يک اثر جريـان سـيال ذهـن » (بيـات ، ١٣٨٧: .
(179 اما بايد به اين نکته اذعان کرد که وجود شيوه هاي متعدد جريان سيال ذهـن هماننـد: زاويـۀ ديـد دروني، انواع تک گوييها، تداعي، ابهام ، پـرش هـاي زمـاني، حـاکم بـودن فضـاي وهمـي و ذهنـي، حذف نويسنده از متن و در نظر گرفتن نقشي براي خواننده ، باعث نزديک شدن ايـن رمـان بـه آثـار جريان سيال ذهن ميشود.