چکیده:
توحید و دعاهای معصومین(ع) به ویژه ادعیه امام سجاد(ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و
عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش میدهند و هم خود
تجلیگاه خالصانهترین توحید نظری و عملی هستند.
این مقاله میکوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای مأثوره از معصومین(ع)
مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و
حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد(ع) نشان میدهد که دعا در عین
حال که نردبان توحید خود جلوهای از توحید عملی نیز به شمار میآید.
The Divine Unity and the supplications of the infalliable Imams (A.S.)، specially Imam Sajjad's Sahifat al-Sajjadiyya، are closely inter-connected from، theoretical and practical perspectives. These prayers both teach the Divine Unity، its process and kinds، and are also purest manifestations of theoretical and practical Divine unity. This article tries to study the manifestation and aspects of Divine Unity in the supplication of the infalliable Imams (A. S.).
Based on this premise، first the decisive role of the Divine Unity in Islam and the significance of supplication are explained. Then، while referring to some of Imam's supplications، it is demonstrated that supplication is both a step towards the Divine Unity and a manifestation of practical Divine Unity.
خلاصه ماشینی:
"در سخنان امام سجاد(ع) در این زمینه آمده است، «اللهم اغز بکل ناحیة من المسلمین علی من بإزائهم من المشرکین و امددهم بملائکة من عندک مردفین؛ حتی یکشفوهم الی منقطع التراب قتلا __________________________ * دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت فی ارضک و أسرا، او یقروا بانک انت الله الذی لا اله الا انت وحدک لاشریک لک» (دعای 27/بند 8)؛ بار الها، در هر ناحیهای مسلمانان را در مقابل مشرکان به کارزار وادار، و از جانب خود فرشتگان را پی در پی به مدد آنان فرست، تا جایی که دشمنان را تا دورترین نقطة خاک زمین تو بکشند یا اسیر سازند، یا (دشمنان) اقرار کنند که همانا تویی یکتا خدایی که جز تو خدایی نیست، تنهایی و شریکی نداری.
بر اساس دلالت آیه " الر کتاب احکمت آیاته ثم فصلت من لدن حکیم خبیر* الا تعبدوا الا الله اننی لکم منه نذیر و بشیر"(هود/1 و 2) تمام معارف مختلف قرآنی از قبیل معارف الهی، فضایل اخلاقی، تشریع احکام، آغاز و انجام خلقت، بهشت و دوزخ و…، تنها بر حقیقت توحید تکیه دارد: حقیقت «توحید» زیربنای دین خداست و البته، توحیدی که اسلام معرفی میکند، اعتقاد به این است که «الله» تعالی رب همة اشیای عالم است و غیر از او در همة عوالم، هیچ ربی وجود ندارد(16، ج: 10، صص: 199-200).
امام سجاد(ع) در فرازهای گوناگون ادعیه خود به این شاخه از توحید اعتراف کردهاند مثلا: «و مضت علی ارادتک الاشیاء فهی بمشیتک دون قولک مؤتمرة، و بإرادتک دون نهیک منزجرة»(دعای7/2و3)؛ اشیا طبق ارادة تو جریان یافته است و همه چیز به صرف مشیت تو، پیش از آنکه چیزی به آنها بگویی، موجود میشود و چون نسبت به چیزی کراهت داشته باشی، واقع نمیشود."