چکیده:
افق انتظار در تفکر هانس روبرت یاوس به معیاری گفته میشود که مخاطبین برای قضاوت، ارزشگذاری و تفسیر آثار ادبی یک عصر به کار میبرند؛ و معتقد است که میتوان آن را با دستورالعملی سه مرحلهای بازسازی نمود. این روش برای آثار تجسمی نیز بهکاررفته است، ولی بدون داشتن مدارک مستند از دریافت مخاطبین، فقط میتوان به حدسهایی از انتظارات مردمان هر عصر نسبت به آثار هنری بسنده نمود. حال فرض این مقاله چنین است که میتوان به استناد متون ادبی (که آینهدار دریافت مخاطبین از آثار هنری است) افق انتظار مردمان هر عصر را نسبت به آثار هنری بازسازی نمود. در این پژوهش افق انتظار طاس بهعنوان نمونه یکی از متعددترین آثار هنری کاربردی دوران اسلامی ایران و همچنین یکی از پردریافتترین آثار در متون ادب فارسی بازسازی گردید. البته ازآنجاکه بر بدنه برخی از طاسهای عصر صفوی اشعاری نگاشته شده که بهنوعی حاصل دریافتهای متمادی این ظرف است از بحث زنجیره دریافت (سیر بسط و تکامل آثار در سلسله دریافتهای متوالی) و کارکرد اجتماعی ادبیات (ورود آثار ادبی به ساحت افق فهم افراد جامعه) در آراء یاوس نیز در مرحله سوم بازسازی افق انتظار نیز بهره گرفتهشده است. نتیجه این پژوهش نشان میدهد با استناد به متون ادبی میتوان اطلاعات گسترده، متنوع و مستندی از افق انتظار مخاطبین آثار هنری کاربردی دوران اسلامی ایران کسب نمود. همچنین ازآنجاکه جزئیترین انتظارات مخاطبین هر عصر از آثار هنری کاربردی مبنای بسیاری از استعارات و تشبیهات در متون ادب فارسی شدهاند، با این رهیافت میتوان به دریافتی کاملتر از متون ادبی گذشته دست یافت.
خلاصه ماشینی:
سال سوم ( شماره 1 ( پاییز و زمستان 1397 صفحات: 1-10 تاریخ دریافت: 10/07/1397 (( تاریخ پذیرش: 2/10/1397 بازسازی افق انتظار آثار هنری کاربردی ایران در عصر اسلامی (به استناد متون ادب فارسی) نغمه حسین قزوینی ( دانشجو دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر دانشگاه الزهراء، تهران، ایران منصور حسامی دانشیار دانشکده هنر دانشگاه الزهراء، تهران، ایران چكیده افق انتظار در تفکر هانس روبرت یاوس به معیاری گفته میشود که مخاطبین برای قضاوت، ارزشگذاری و تفسیر آثار ادبی یک عصر به کار میبرند؛ و معتقد است که میتوان آن را با دستورالعملی سه مرحلهای بازسازی نمود.
البته ازآنجاکه بر بدنه برخی از طاسهای عصر صفوی اشعاری نگاشته شده که بهنوعی حاصل دریافتهای متمادی این ظرف است از بحث زنجیره دریافت (سیر بسط و تکامل آثار در سلسله دریافتهای متوالی) و کارکرد اجتماعی ادبیات (ورود آثار ادبی به ساحت افق فهم افراد جامعه) در آراء یاوس نیز در مرحله سوم بازسازی افق انتظار نیز بهره گرفتهشده است.
همچنین یکی دیگر از انتظاراتی که این ظرف با سایر ظروف متفاوت میکرده و موجب استعارات و تشبیهاتی خیالانگیز از این ظرف شده است؛ کاربرد طاس برای نوعی شعبدهبازی به نام جدول 1: بازسازی افق انتظار طاس به استناد متون ادب فارسی Table 1: Reconstruction of the horizon of the ship based on Persian literature.
بنابراین نتایج این پژوهش نشان میدهد با روش بازسازی افق انتظار آثار هنری به استناد متون ادبی میتوان اطلاعات گسترده، متنوع و مستندی از انتظارات مخاطبین آثار هنری دوران اسلامی ایران کسب نمود.