چکیده:
توسعه اقتصادی هر کشور مرهون نظام تامین مالی کارآمدی است که سبب انتقال وجوه سرمایهگذاران به سمت بنگاههای اقتصادی و پروژههای عمرانی میگردد. نظام تامین مالی در بستر بازارهای مالی اعم از بازار پول و بازار سرمایه شکل میگیرد. رونق روز افزون بازار سرمایه در مقایسه با بازار پولی و سرعت نقدینگی حاکم بر بورسها و بازارهای خارج از بورس موجب گردیده تا بر اهمیت معاملات اوراق بهادار افزوده گردد. فرابورس به عنوان یکی از ارکان اجرایی بازار سرمایه ایران، بستر انجام معاملات اوراق بهادار را برای سرمایهگذاران فراهم آورده است.
معامله اوراق بهادار در فرابورس از عقود لازم و تشریفاتی محسوب میشود که امکان اعمال خیارات در این معاملات به لحاظ متفاوت بودن نحوه انجام معامله اوراق بهادار و تسویه آن در مقایسه با معاملات سنتی، مورد مناقشه قرار گرفته است لذا در این نوشتار به بررسی خیاراتی که امکان اعمال آن در معامله اوراق بهادار در فرابورس میباشد و همچنین خیاراتی که به جهت خصوصیات خاص این گونه معاملات، قابلیت اعمال ندارد، پرداخته و مورد تحلیل قرار میدهیم.
خلاصه ماشینی:
چنانچه پس از انجام معامله عمده یا معاملات مبتنی بر مذاکره و احراز وجود غبن برای خریدار، فروشنده قبول نماید که تفاوت قیمت واقعی و بهای تعیین شده در معامله را بپردازد، خیار غبن ساقط میشود؟ وفق ماده ٤٢١ قانون مدنی «اگر کسی که طرف خود را مغبون کرده است تفاوت قیمت را بدهد خیار غبن ساقط نمیشود مگراینکه مغبون به اخذ تفاوت قیمت راضی گردد»، چون طرفین قرارداد بر مبنای تعادل بهای دو عوض معامله کرده اند، تخلف از این شرط ضمنی برای مغبون حقی ایجاد میکند که با تأدیه تفاوت قیمت نیز مبنای خود را از دست نمیدهد.
حال چنانچه صورت های مالی افشاء شده شرکت ها در سامانه کدال که اشخاص با اعتماد به آن ، وضعیت شرکت را تحلیل و نسبت به خرید اوراق بهادار شرکت اقدام میکنند اطلاعات آن از قبیل اکتشاف جدید یا دست یابی به فناوری نوین از سوی شرکت ٢، غیرواقعی باشد آیا برای خریداران سبب ایجاد حق فسخ مبتنی بر خیار تخلف وصف میگردد؟ وصفی که فقدان آن ، باعث ایجاد خیار میشود باید در زمره اوصاف فرعی مورد معامله بوده و در ایجاد رغبت شخص به انجام معامله موثر باشد ولی وصف مذکور به ماهیت موضوع ، ارتباط نداشته و موجب دو گانگی عرفی میان آنچه مورد قصد قرار گرفته ، نمیشود٣.