چکیده:
نسل جدیدی از قراردادهای نفتی تحت عنوان آی.پی.سی. با اهدافی همچون حفظ و ارتقای جایگاه ایران در اوپک و بازار جهانی نفت و گاز طبیعی در افق بلندمدت، ایجاد تحول در فرآیند توسعه، اکتشاف و بهرهبرداری بهینه میادین نفت و گاز کشور و... تدوین شدهاند. این قرارداد علیرغم اینکه به لحاظ حقوقی از نوع عقود معین [قانون سرمایهگذاری خارجی] و در زمره قراردادهای مشارکت است؛ اما به لحاظ طولانی بودن مدت قرارداد، سهم قابل توجهی از تولید میدان نصیب شرکتهای نفتی خارجی میشود که کاملا مشابه قراردادهای امتیازی است و در بررسی این قراردادها خواهیم دید که ساختار آی.پی.سیبه گونهای است که جایگاه کارفرما نسبت به قراردادهای بیع متقابل تقلیل مییابد و اساسا در آی.پی.سی، کارفرما به معنای سابق وظایف خطیری ندارد؛ زیرا پیمانکار تمام دوره توسعه و تولید را در اختیار دارد و هر عملکردی نتیجه خود را در میزان تولید نشان می دهد و بر سود پیمانکار تاثیر میگذارد که این موضوع حاکی از آن است که این قرارداد نمیتواند الگوی مناسبی برای نظام قراردادهای نفتی باشد و خسارات جبران ناپذیری بر منافع ملی بلندمدت در بخش نفت و گاز خواهد داشت
خلاصه ماشینی:
سي، کارفرما به معناي سابق وظايف خطيري ندارد؛ زيرا پيمانکار تمام دوره توسعه و توليد را در اختيار دارد و هر عملکردي نتيجه خود را در ميزان توليد نشان مي دهد و بر سود پيمانکار تأثير ميگذارد که اين موضوع حاکي از آن است که اين قرارداد نميتواند الگوي مناسبي براي نظام قراردادهاي نفتي باشد و خسارات جبران ناپذيري بر منافع ملي بلندمدت در بخش نفت و گاز خواهد داشت .
)موسوي اصفهاني، پيشين، ص٤٣( بند اول: قواعد اختصاصي مربوط به انعقاد در اين قراردادها گزينش شرکت سرمايهگذار به عنوان شرکت عامل توس دولت ميزبان صورت ميگيرد و در شراي و نظارت دولت ميزبان، تمام ريسکها و هزينهها به عهده شرکت عامل ميباشد، هر توليدي متعلق به دولت ميزبان است و هر ساله شرکت عامل ملزم به کنار گذاشتن بخشي از توليد جهت جبران هزينههاي عمليات و پرداخت هزينههاي توسعه است و باقي مانده توليد بر اساس فرمول توافق شده تقسيم و درآمد کمپاني از توليد مشمول ماليات است و بعد از جبران کامل هزينههاي توسعه ميدان، کليه سرمايهها متعلق به دولت ميزبان است و امکان درج شرايطي الزامي براي شرکت عامل مانند تأمين نيازهاي فني، آموزشي و بازاريابي توس دولت ميزبان فراهم است.
)خوشرو و مبصري، ٨٣، صص ٦٣-١٨( همچنين در زمان انعقاد قراردادهاي بيع متقابل بايد تغييرات غيرقابل پيشبيني در شراي بازار که ممکن است باعث افزايش هزينههاي سرمايهاي از سقف تعيين شده گردد مورد توجه قرار گيرد و به دليل اينکه طرح جامع توسعه توس يک سري اعداد و ارقام زمان تنظيم، تهيه ميگردد احتمال دارد با دستيابي به اطلعات بيشتر در نتيجه عمليات توسعه نياز به تغيير پيدا کند که در اين صورت شرکت نفتي خارجي بايد تأييد شرکت ملي نفت ايران را کسب کند و اگر هزينههايي بيشتر از هزينههاي سرمايهاي ايجاد شود را متحمل گردد.