چکیده:
ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺤﻮﻻت ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ در ﮔﺬر زﻣﺎن ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﯿﺪه و در آن، ﺿﻤﻦ ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺤﻮﻻت اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ، روﻧﺪ ﺗﺤﻮﻻت اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم از اﺑﺘﺪا ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻮرد
ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﮐﺎرﺑﺮدی؛ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﮔﺮدآوری داده ﻫﺎ از روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ی ﻋﻠﻤﯽ- ﺗﺨﺼﺼﯽ و روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر ﻣﺒﯿﻦ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ارﺗﺒﺎط وﺛﯿﻖ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﯿﭽﯿﺪه ی دﯾﮕﺮ و زﻣﯿﻨﻪ وﻧﺪی آن اﻣﺮ دﺷﻮاری اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﯽ ﺗﻮان ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮﮐﺎت ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺘﻨﻮع و ﻣﺘﻔﺎوت را در ﺑﺮﮔﯿﺮد. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﻌﺒﯿﺮ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ در ﻋﺮف ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ »ﮐﺸﻮر« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، واﺟﺪ دﻗﺖ و وﺟﺎﻫﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮی آن از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﻮﻻت ﺗﺎرﯾﺨﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﺤﻮﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎری، وﺟﻮه ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ذﻫﻨﯽ، دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﺎوراﻧﻪ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻫﺎی ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، اﻣﺮی ﻣﺘﺤﻮل اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
مفهوم امنيت ملي نيز به عنوان يکي از مفاهيم کليدي رشته ي روابط بين الملل تحت تأثير عوامل مختلف ، متحول گرديده و در سال هاي اخير تحولات ملموس تري يافته است .
در اين تحولات ، ابعاد مربوط به تهديد نظامي و قدرت ارتش ها در تامين امنيت ملي، خصيصه انحصاري گذشته را از دست داده و ابعاد مربوط به توانمنديهاي اقتصادي، تکنولوژيکي، فرهنگي و ديپلماتيک و ميزان مشارکت مردم در ساختار سياسي، سطح استحکام نظام هاي حکومتي و ميزان همکاري يا تقابل منطقه اي و بين المللي کشورها، نقش پررنگ تري يافته است .
امنيت ملي به مفهوم دست يابي يک ملت به امکانات ، توانمنديها و ابزارهايي است که بتواند با تمسک به آن ها از تهديدهاي خارجي و داخلي در امان بوده ، سلطه ي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي بيگانه را دفع کند؛ از ارزش هاي حياتي خود در صلح و جنگ دفاع نمايد؛ از موجوديت کشور و تماميت ارضي آن محافظت کند؛ سير صعودي در افزايش قدرت و توان ملي در عرصه هاي مختلف داشته و در راه پيشبرد توسعه ي متوازن و پويا و تحکيم وحدت ملي و ارتقاي سطح مشارکت سياسي جامعه ، موفق باشد(مراديان ، ١٣٨٨: ١٥).