چکیده:
با پیدایش و شدت رو به افزایش پدیده تغییر اقلیم و به تبع آن گرمایش جهانی در سالهای اخیر، وقوع امواج گرمایی نیز همواره رو به افزایش بوده است. منطقه نیمه جنوبی ایران نیز بخاطر نزدیکی به مناطق گرم کره زمین و قرار گرفتن در نوار عظیم بیابانی دنیا در معرض وقوع امواج گرمایی میباشد. در این پژوهش با استفاده از دادههای 16 ایستگاه همدید و دادههای جوّی به شناسایی و تحلیل همدید امواج گرمایی در دوره گرم سال در منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است. سپس با استفاده از روش حداکثر بلوکها، امواج گرمایی طبقه بندی شدند. نتایج این بررسی نشان میدهد که امواج گرمایی در حال افزایش بوده و از عوامل اصلی تاثیر گذار بر رخداد امواج گرمایی در منطقه نیمه جنوبی ایران در سطح زمین وضعیت کم فشار و در سطوح فوقانی جوّ پر ارتفاع میباشد. همچنین وزش تودههای هوایی بسیار گرم و سوزان از اطراف به این منطقه نیز تاثیر به سزایی در رخداد این فرینهاتی اقلیمی داشته است.
خلاصه ماشینی:
از جمله پژوهش هایی که در ایران در زمینه امواج گرمایی صورت پذیرفته میتوان به موارد زیر اشاره نمود: نتایج مطالعه تفسیر نقشه های سینوپتیک توسط قویدل رحیمی (١٣٩٠) نشان دهنده وجود یک کم فشار حرارتی بر روی شبه جزیره عربستان میباشد که اثرات ناشی از فعالیت و مهاجرت کم فشار مذکور به سمت ایران عامل اصلی گرمایش و گسیل موج ابرگرم در ایران بوده است .
قویدل رحیمی و رضایی (١٣٩٣)، در مطالعه ای به تعیین آستانه دمایی و تحلیل الگوهای سینوپتیک دماهای ابرگرم منطقه جنوب شرق ایران پرداختند که نتایج این بررسی بیان کننده این مطلب است که تنها الگوی موثر بر رخداد روزهای ابرگرم جنوب شرق ایران استقرار کم فشار حرارتی گنگ در سطح زمین و حاکمیت پرارتفاع جنب حاره - ای آزور در تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال میباشد.
جهت شناسایی، طبقه بندی و تحلیل سینوپتیک امواج گرمایی از داده های روزانه حداکثر دمای دوره گرم سال (ژوئن تا سپتامبر) نیمه جنوبی ایران شامل ١٦ ایستگاه سینوپتیک (شکل ٢) که از سازمان هواشناسی اخذ گردیده ، استفاده شده است .
در این مطالعه جهت شناسایی، طبقه بندی و تحلیل سینوپتیک امواج گرمایی در دوره گرم سال در نیمه جنوبی ایران از شاخص های آماری مطلق دوره ژوئن -سپتامبر که در واقع همان روش مقادیر فراتر از آستانه هستند، استفاده شده است .
National Centers for Environmental Information, State of the Climate: Global Analysis for Annual 2018, published online January 2019, retrieved March 16, 2019 from http://www.