چکیده:
سابقه و هدف: موفقیت خانواده در سایه سلامت معنوی شکل میگیرد. یادگیری آموزههای روانشناختی، تربیتی و اخلاقی در اسلام موجب ارتقاء و تعمیق سلامت معنوی افراد خانواده میگردد. در این راستا مقاله حاضر ابتدا ویژگیهای خانوادهی دارای سلامت معنوی را شرح میدهد و در ادامه به عوامل موثر بر توانمند نمودن خانواده میپردازد.
مواد و روشها: این یک مطالعه مروری است که با بررسی منابع علمی و مقالات چاپ شده در پایگاههای علمی معتبر از سال ۲۰۱۷-۲۰۱۱ و نیز با استفاده از قرآن کریم واحادیث انجام گردید.
یافتهها: سلامت معنوی با مفهوم شناخت خالق، دوست داشتن او و تلاش برای قرب به او میتواند زمینههای بروز احساسات، دوست داشتن، کمک به دیگران، داشتن هدف اساسی و تجربه کمال و آرامش در زندگی را فراهم سازد و بدین گونه با ارتباط یکپارچه بین افراد خانواده، ثبات در زندگی را مهیا سازد. وقتی سلامت معنوی به خطر بیفتد فرد ممکن است دچار اختلالات روحی مثل احساس تنهایی، افسردگی و از دست دادن معنا در زندگی شود که خود میتواند سازگاری در زندگی را با مشکل مواجه کند. توانمندسازی به مفهوم قادر ساختن فرد برای غلبه بر هر گونه وضعیت مشکل آفرین در زندگی، با ارتقای سلامت معنوی افراد امکان پذیر میگردد.
نتیجهگیری: برخورداری از سلامت معنوی، فضایی را در خانواده ایجاد میکند که پدر، مادر و سایرین میتوانند احساسات و باورهای دینیشان را در آن رشد و پرورش دهند و این موجب پایداری و توانمندسازی بیشتر خانواده میشود. به همین دلیل برای ارتقاء هرچه بیشتر فرهنگ خانواده باید بر روابط، ساختار و فرایند حاکم بر خانواده تاکید داشت و راهکارهای دینی، برای پیشرفت آنان تدوین نمود.
خلاصه ماشینی:
واژهگان کلیدی: خانواده، معنویت، سلامت معنوی، سلامت خانواده مقدمه در نظام تعلیم و تربیت اسلامی و در راستای رسیدن انسان به سعادت و تقرب به خدا، مهمترین هدف تربیتی، رشد شخصیت متعادل خانواده بر محور معنویت و افزایش سلامت معنوی است؛ که بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و معنوی افراد تأثیرگذار است.
سلامت معنوی نیروی یگانهای است که ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی را هماهنگ میکند و برای سازگاری با هدف نهایی تعلیم و تربیت و سعادت ابدی نقش بسیار مهمی دارد.
اعضای این قبیل خانوادهها نشانههای معنادار افسردگی، اضطراب و پریشانی روانی بیشتری را تجربه میکنند (2)، از سلامت عمومی پایینتر، ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن و برانگیختگیهای قلبی- عروقی بیشتری برخوردارند، رفتارهای آسیبزای فردی و اجتماعی بیشتری را نشان میدهند و در زندگی زناشویی خود از احتمال بیشتری برای بی وفایی و طلاق برخوردار هستند.
آن موقع است که سلامت معنوی میتواند برای بهبود کیفیت زندگی مشترک اعضای خانواده و نیز حمایتهای بین فردی سودمند باشد (3).
با توجه به اهمیت نقش سلامت معنوی در توانمندی خانواده و فراهمسازی نیل به کمال و رضوان الهی، در متون دینی به آموزههای روانشناختی، تربیتی و اخلاقی بسیار اشاره شده است که یادگیری آنان میتواند ارتقاء و تعمیق سلامت معنوی افراد خانواده را به دنبال داشته باشد.
سلامت معنوی فضایی را در خانواده ایجاد میکند که پدر، مادر و فرزندان میتوانند احساسات و باورهای دینیشان را در آن رشد و پرورش دهند و این موجب پایداری و توانمندسازی بیشتر خانواده میشود.
The Concepts of Hope and Fear in the Islamic Thought: Implications for Spiritual Health.
Learning psychological educational and moral teachings in Islam can promote and deepen the spiritual health of family members.