چکیده:
چنانچه اقتصاد در معرض انبساط پولی غیرمنتظره و پیوسته قرار گیرد، نرخ ارز در کوتاهمدت از مقدار بلندمدت خود فراتر رفته و مجدداً در بلندمدت به آن سطح باز میگردد، این پدیده کوتاهمدت است و از یکسان نبودن سرعت تعدیل در بازارهای کالاها و داراییها ناشی میشود. با توجه به اثرات مخرب و زیانبار جهش نرخ ارز در اقتصاد، در این پژوهش علل شکلگیری و عوامل مؤثر برجهش ارزی ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، با استفاده از دادههای سری زمانی سالانه کشورهای مذکور و بر اساس آمارهای منتشره بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول و فدرال رزرو با مدل دادههای ترکیبی در دوره 2016-1990 بررسی شده است. ازجمله عوامل اثرگذار بر جهش ارزی، متغیرهای تراز پرداخت، سیاست مالی (مخارج دولت)، شوک پولی و شوک نفتی است. بهمنظور برآورد اثر شوک نفتی بر کشورهای موردبررسی با استفاده از متغیر مجازی، کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت از هم تفکیک شدهاند. نتایج، حاکی از تأثیر مثبت و معنادار متغیرهای مخارج دولت، انتظارات شوک پولی و شوک نفتی در کشورهای واردکننده نفت و تأثیر منفی و معنادار تراز پرداختها و شوک نفتی در کشورهای صادرکننده نفت بوده است. بدین معنا که، مخارج بیشتر دولت، کسری تراز پرداختها، انتظارات شوک پولی و شوک قیمت نفت (افزایش قیمت نفت) درکشورهای واردکننده نفت، باعث جهش نرخ ارز و یا کاهش ارزش پول ملی کشورها شده است درحالیکه، شوک قیمت نفت در کشورهای صادرکننده نفت، باعث کمتر شدن جهش نرخ ارزی و یا تقویت ارزش پول ملی کشورها شده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اثرات مخرب و زيان بار جهش نرخ ارز در اقتصاد، در اين پژوهش علل شکل گيري و عوامل مؤثر برجهش ارزي ايران و کشورهاي عضو سازمان همکاري و توسعه اقتصادي، با استفاده از داده هاي سري زماني سالانه کشورهاي مذکور و بر اساس آمارهاي منتشره بانک جهاني، صندوق بين المللي پول و فدرال رزرو با مدل داده هاي ترکيبي در دوره ٢٠١٦-١٩٩٠ بررسي شده است .
ازآنجاييکه سياست مالي (مخارج دولت )، کسري تراز پرداخت ها، شوک پولي و شوک نفتي از عوامل مؤثر بر انحراف نرخ ارز از مقدار تعادلي بلندمدت و شکل گيري اين پديده است ، به تفصيل هر يک از متغيرهاي مذکور و چگونگي نقش آن ها در وقوع رفتار غير نرمال نرخ ارز که به صورت جهش ارزي پديدار ميشود، موردبررسي قرار ميگيرد.
دورنبوش ١ (١٩٧٦) به بررسي انتظارات و پوياييهاي نرخ ارز پرداخت که در اين راستا تئوري تکانه هاي نرخ ارز را، تحت تحرک کامل سرمايه ، تعديل کند بازارهاي کالا نسبت به بازارهاي دارايي و انتظارات سازگار، بسط داده و با استخراج مسير پيشنگري کامل نشان داده که در طول مسير، انبساط پولي باعث کاهش ارزش نرخ ارز شده است ، به طوريکه ستاده به يک انبساط پولي در کوتاه مدت واکنش نشان ميدهد و همانند اثر دامپينگ روي کاهش ارزش نرخ ارز عمل ميکند و نهايتا ممکن است به افزايش در نرخ هاي بهره منجر گردد.