چکیده:
تولید نرمافزارهای فرهنگ موضوعی «تبیان» و «المیزان» و همسانسازی ساختاری و محتوایی آن دو در «فرهنگ موضوعی تبیان و المیزان»، گامی در جهت احیای گنج معارف قرآنی از کنج موسوعههای تفسیری است. ضرورت استفاده از روش موضوعی، در دستهبندی مطالب نهفته است. امیدافزایی در رسیدن به مطلوب، افزایش ضریب یادسپاری ذهنی، کاملترشدن دایره اطلاعات و فرایند پژوهش با ارائه نظام جانبی، از مزایای آن است. جامعیت تفسیر تبیان و اهمیت تفسیر المیزان، دلیل عمده رویکرد به این دو تفسیر برای انجام کار موضوعی است. با اتصال تفاسیری چون مجمع البیان به این مجموعه، نیاز کاربران، تامین و از اثرگذاری جنبه تقریبی نیز استفاده خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
در حقیقت، دایره اطلاعاتی کاربران با ورود به این سامانه، کاملتر و در عین حال، منظمتر و دقیقتر میشود؛ به عنوان مثال، در بحث «اعجاز»، چند نمایهای که ابتدائاً به ذهن میرسد،(2) عبارت است از: «معنای اعجاز»، «اعجاز قرآن»، «اعجاز پیامبر(صلیاللهعلیهوآله)» و «اعجاز سایر انبیا(علیهمالسلام)»؛ اما با مراجعه به نرمافزار فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان و المیزان، با نوشتن کلیدواژه «الإعجاز» در نوار بالای فهرست کلیدواژگان و جستوجوی آن، با 74 نمایه، در 98 موضوع برای اعجاز، روبهرو میشویم که حدود 25 برابر اطلاعات اوّلیه ماست و ابواب تازهای از اعجازپژوهی را در این دو تفسیر پیش روی ما باز میکند.
4. کاملترشدن فرایند پژوهش با نظام جانبی در فرهنگهای موضوعی، در کنار فهرست کلیدواژگان، نمایهها و موضوعات، بخشی با عنوان «نظامهای جانبی» قرار داده شده است که مهمترین بخش آن ـ که در محیطهای کاربری جدید، مثل محیط فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان و المیزان نیز به طور مستقل حفظ شده ـ «مرتبطات» مربوط به هر واژه است.
برای حلّ این معضل و نظر به اهمیت و ضرورت اطلاعرسانی تفسیر المیزان به روشهای گوناگون و نیز با توجه به تجربه قبلی که در فرهنگ موضوعی تفسیر التبيان به دست آمده بود، معجم موضوعی الميزان در دستور کار گروه قرآن قرار گرفت.