چکیده:
توسعه انسانی یکی از جنبههای مهم توسعه در هر کشور میباشد که عوامل متعددی بر آن تاثیر گذارند. در این مطالعه ارتباط متقابل بین رشد اقتصادی، مصرف سرانه انرژی و توسعه انسانی و عوامل موثر بر آنها در یک مدل معادلات همزمان دادههای تابلویی مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای 12 کشور منتخب منطقه منا طی دوره 1997 تا 2015 بررسی شد. نتایج مطالعه نشان میدهد که بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شاخص توسعه انسانی (HDI) کشورهای منتخب رابطه متقابل مثبت و معناداری وجود دارد. متغیرهای نیروی کار و حجم سرمایهگذاری تاثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب دارند. از سوی دیگر، درجه باز بودن اقتصاد رابطه مثبت و نرخ مرگومیر کودکان زیر 5 سال و انتشار دیاکسید کربن رابطه منفی با شاخص توسعه انسانی دارد. همچنین، متغیرهای جمعیت و توسعه مالی طی دوره مورد نظر رابطه منفی و معناداری با میزان مصرف انرژی داشتهاند.
Human development is one of the main aspects of development in each country in which different factors could influence this indicator. In this research, interrelationship between gross domestic product (GDP), energy consumption per capita and HDI and their control factors investigate by using simultaneous-equation panel data models based on Generalized Method of Moments (GMM) for a panel of 12 MENA countries during 1997-2015. Findings of this study show that there is a mutual positive and significant relationship between GDP, energy consumption and HDI of the MENA countries. Labor force and investment volume both have positive and statistically significant impact on GDP. On the other hand, Openness of the economy has positive and CO_2 emission have negative relation with HDI of the MENA countries. Also, population and financial development variables have significant and negative relation with energy consumption
خلاصه ماشینی:
در اين مطالعه ارتباط متقابل بين رشد اقتصادي، مصرف سرانه انرژي و توسعه انساني و عوامل موثر بر آن ها در يک مدل معادلات همزمان داده هاي تابلويي مبتني بر روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM) براي ١٢ کشور منتخب منطقه منا طي دوره ١٩٩٧ تا ٢٠١٥ بررسي شد.
از سوي ديگر، در قالب داده هاي تابلويي از مدل معادلات همزمان مبتني بر روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM٢) براي تخمين رابطه متقابل رشد اقتصادي، مصرف انرژي و شاخص توسعه انساني کشورهاي هدف استفاده شده است .
اين مطالعه ، جهت بررسي نحوه ارتباط و ميزان تاثيرگذاري متقابل رشد اقتصادي، مصرف سرانه انرژي و شاخص توسعه انساني بر يکديگر در کنار ساير عوامل مورد بررسي در کشورهاي منتخب حوزه منا، از الگوي پژوهش برگرفته از مقالات امري (٢٠١٣)، نيو و همکاران (٢٠١٣) و اوئدراگا (٢٠١٣) در قالب سيستم معادلات همزمان زير استفاده مينمايد.
نتايج بدست آمده از معادله دوم نشان ميدهد که با فرض ثابت بودن ساير عوامل ارتباط مثبت و از نظر آماري معناداري بين سرانه مصرف انرژي و شاخص توسعه انساني در کشورهاي منتخب حوزه منا وجود دارد.
لذا در اين مطالعه به بررسي ارتباط متقابل و همزمان بين رشد اقتصادي، مصرف سرانه انرژي و شاخص توسعه انساني براي ١٢ کشور منتخب حوزه منا طي دوره زماني ٢٠١٥-١٩٩٧ پرداخته است .
نتايج مطالعه براي کشورهاي منتخب حوزه منا بيانگر ارتباط متقابل و مثبت بين رشد اقتصادي، مصرف سرانه انرژي و شاخص توسعه انساني است .