چکیده:
در حمل کالا، آنچه در عمل ملاحظه میگردد آن است که قرارداد حمل میان فرستنده و متصدی حمل منعقد میگردد و به موجب آن متصدی حمل متعهد به حمل کالا تا مقصد معین و تحویل آن به گیرنده میشود. لیکن، این تنها ظاهر قضیه است؛ زیرا از یک سو، ذینفع اصلی در عملیات حمل، گیرنده است و نه تنها به موجب قرارداد حمل از حقوقی برخوردار میشود بلکه ممکن است تعهداتی نیز بر او بار شود که در نتیجه، این پرسش مطرح میشود که آیا میتوان گیرنده را طرف قرارداد حمل به حساب آورد؟ نظریات مختلفی در پاسخ به این پرسش ارائه شده که برخی از آنها از اساس، گیرنده را نسبت به قرارداد حمل ثالث پنداشته اما در مقابل، عدهای طرف قرارداد در مقابل متصدی حمل را نه فرستنده بلکه فقط گیرنده دانسته اند و مطابق نظر دیگر، گیرنده به همراه فرستنده طرف قرارداد حمل بوده و این قرارداد یک عقد سه جانبه به شمار میآید. از سوی دیگر، حمل کالا به قدری پیچیده شده است که در موارد بسیار، چندین متصدی حمل درگیر یک عملیات حمل هستند و این پرسش پیش میآید که در مقابل فرستنده و یا گیرنده، چه کسی طرف قرارداد و متعهد به اجرای مفاد آن میباشد. شایان ذکر است که تعیین طرف قرارداد حمل واجد آثار عملی فراوان است که در این مقاله، با توجه به کنوانسیونهای بین-المللی در شاخههای مختلف حمل و مطالعه تطبیقی نظام حقوقی فرانسه و انگلستان به بررسی نظریات و فروض مختلف پرداخته شده است.
What appears from contract for carriage of cargo is that it is concluded between the sender and carrier, under which the carrier is obligated to carry the goods to the destination and deliver them to the consignee. However, this appearance might not reflect the truth, in that the consignee is the main beneficiary in the transport operation consequently, he might not only be entitled under the contract of carriage but also be obligated by the same contract. As a result, this question might arise that whether the consignee could be deemed as a party to contract of carriage or not? Some believe that the consignee is a third party vis-a-vis the contract of carriage, while others see him a contract party either in the form of a bilateral contract (omitting the sender from the circle) or a tripartite contract. On the other hand, the same question arises concerning the carrier as in most of the cases more than one carrier is involved in the carriage operation. It is worth noting that the subject of this article, which is of many legal consequences on the parties involved, is analyzed with a comparative study of French and English law and also the international transportation conventions.
خلاصه ماشینی:
در يک سوي رابطۀ حمل و نقل کالا، مسئله آن است که آيا قرارداد حمل فقط ميان فرستنده و متصدي حمل منعقد مي گردد يا آنکه گيرنده هم طرفي از قـرارداد بـه شـمار مـي رود؟ در ايـن صورت ، آيا قرارداد حمل دوجانبه است (و فرستنده از رابطه قراردادي حذف مي شود) يا سه جانبه ؟ در فرض اخير، اعلام رضايت گيرنده به قرارداد چگونه و چه زماني حاصل مي شود؟ در سوي ديگر اين رابطه ، متصدي حمل قرار دارد که تعيين او به دليل تحولات جديد صنعت حمل ونقل مانند چارترپارتي و قراردادهاي همکاري ميان شرکت هاي حمل ونقـل (ماننـد قـرارداد اشتراک در کد در حمل و نقل هوايي ) دشوار است يا يک متصدي حمل قرارداد را منعقد مي کند، اما عمليات حمل را به طور کلي يا جزئي متصديان ديگري انجام مي دهند؛ بـه طـوري کـه معلـوم نيست حقوق قراردادي عليه کدام يک قابل اجراست ؟ شناسايي اطراف قرارداد حمل آثار فراواني در پي دارد؛ از قبيل آنکه بارنامه فقط موجد حـق و تعهد براي اطراف آن است و اگر گيرنده يا برخي از متصديان حمل طرف قـرارداد تلقـي نشـوند، نسبت به آنها قابليت استناد نخواهد داشت .
Tosi, Jean Pierre, l'adhésion du destinataire au contrat de transport, in mélanges Christian Mouley, Tome 2, 1998, p.
Pineau, Jean, le Contrat de Transport, Terrestre, Maritime, aérien, Les Editions Thémis, 1986.
Rodière, René, Traité Général de Droit Maritime, Affrètement & Transports, Tome 2, Dalloz, Paris, 1968.
Tosi, Jean-Pierre, l'adhésion du destinataire au contrat de transport, in mélanges Christian Mouley, Tome 2, Litec, 1998.