چکیده:
درآمدهای نفتی و اتکای جوامع نفتخیز به این منبع درآمدی به همراه نوسانات شدید قیمت نفت اثرات نامطلوب و زیانبار اقتصادی فراوانی را به همراه داشته است. در دهههای اخیر عمده منابع تأمینکننده درآمد دولت در ایران، درآمدهای حاصل از فروش نفت بوده است. از این رو نوسانات قیمت نفت و تغییر در مقدار فروش آن همواره بودجه را دچار نوسان میکند و کسری بودجه را تحت تأثیر قرار میدهد. اگرچه کسری بودجه اندک و غیرمستمر میتواند در فعالسازی اقتصاد نقش مثبتی داشته باشد، اما کسری بودجه زیاد و مستمر آثار نامطلوبی بر عملکرد اقتصاد بر جای خواهد گذاشت. در این راستا، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر درآمدهای نفتی بر کسری بودجه ایران با استفاده از دادههای فصلی، طی دوره 1394:4-1370:1 است. برای این منظور، مدل تحقیق با استفاده از رگرسیون کوانتایل دردهکهای مختلف تخمین زده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد اثر درآمدهای نفتی بر کسری بودجه در دهک های مختلف کسری بودجه برابر نبوده و در سطوح پایین و بالای درآمدهای نفتی (دهک های ابتدائی و انتهایی) این اثر مثبت شدیدتر می باشد. با اجرای باز نمونهگیری (بوت استرپ) نتایج حاصل از تخمین رگرسیون چندک نیز در مدل تأیید شد.
The oil revenues and the reliance of oil-rich societies on this source of income, along with volatility of oil price, have had many undesirable and harmful economic effects. In recent decades, the major sources of revenue for the government in iran have been revenues from oil sales. Therefore, volatility of oil price and the change in its sales value always cause volatility in budget and affect the budget deficit. Although little and unsustainable budget deficit can have a positive effect on the activation of the economy, a high and sustained budget deficit will unfavorable effects on economic performance. Using of seasonal data over the period of 1991:2-2016:1, this study investigates the effectof oil revenues on iran's budget deficit. To do so, the research model has been estimated in different deciles using a Ordinary Least Squares regression and Quantile regression. The results indicate that, as oil revenues rises, the budget deficit is increased. On the other hand, there is a non-linear relationship between oil revenues and budget deficits, because as the results of the research show, in primary and last deciles, the effect of oil revenues on the deficit is more than on intermediate deciles.with the implementation of resampling (Bootstrap) as the results estimation quantile regression of the model was confirmed.
خلاصه ماشینی:
اثرات نامتقارن درآمدهای نفتی بر کسری بودجۀ دولت در ایران:رویکرد رگرسیون کوانتایل حسین اصغرپور 1 زینب برادران خانیان 2 چكیده درآمدهای نفتی و اتکای جوامع نفتخیز به این منبع درآمدی بههمراه نوسانات شدید قیمت نفت اثرات نامطلوب و زیانبار اقتصادی فراوانی را بههمراه داشته است.
باتوجهبه تکمحصولیبودن اقتصاد ایران (نفت) و وابستگی شدید بودجۀ کشور به درآمدهای نفتی تاکنون توجه چندانی به موضوع ارتباط بین کسری بودجه و این منبع مهم درآمدی نشده است.
ازطرفدیگر، در برهههای زمانی، که کاهش قیمت نفت (شوک منفی) بر بازارهای جهانی سایه میافکند و دولتهای نفتی را با کاهش درآمدهای ارزی روبهرو میکند، اقتصاد این کشورها بهشدت دچار چالش شده و بهدلیل عدم تحقق درآمدهای ارزی پیشبینیشده در بودجه، دستیابی به اهداف پیشبینیشده در آن نیز در هالهای از ابهام قرار گرفته و کسری بودجۀ پیشآمده خود به نقطۀ آغازین برای بروز عدم تعادل در زوایای مختلف اقتصاد این کشورها تبدیل میشود (التجائی و افضلی 1391: 92).
نتایج تخمین در دهکهای مختلف رگرسیون چندک Dependent variable: Budget Deficit {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: یافتههای تحقیق * معنیدار در سطح 10 درصد، ** معنیدار در سطح 5 درصد، و *** معنیدار در سطح 1 درصد همانطورکه در جدول 1 ملاحظه میشود، رابطۀ بین کسری بودجه با متغیرهای درآمدهای نفتی، تورم، و نرخ ارز در دهکهای مختلف ارائه شده که جزئیات نتایج به شرح زیر است: همانطورکه میدانیم، درآمدهای نفتی مهمترین منبع تأمین بودجۀ کشور است.
نتیجهگیری در این مطالعه با استفاده از رگرسیون کوانتایل اثرات درآمدهای نفتی بر کسری بودجۀ دولت ایران طی سالهای 1 :1370-4 :1393 موردبررسی قرار گرفت.