چکیده:
یکی از عناوین مجرمانه، مذکور در ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392
است.در خصوص مفهوم و حکم این عنوان بین فقها اختلاف است. فساد در لغت ضد » فی الارض
صلاح معنا شده است و م یتوان از منظر اصطلاحی نیز افساد فی الارض را خرابکاری شایع و گسترده
در زمین معنا کرد. اما نسبت به حکم آن نیز عل یرغم اینکه بسیاری از فقها این عنوان حدی را
مستقلا نپذیرفت هاند اما م یتوان به استناد دلالت آیه 32 و 33 سوره مائده، برخی روایات و ارتکاز
عقلائی، اطمینان یافت که افساد، یک عنوان حدی مستقل و مجازت آن اعدام است. بنابراین
ماده 286 قانون مجازات اسلامی موجه به نظر م یرسد.
خلاصه ماشینی:
اما نسبت به حکم آن نیز علیرغم اینکه بسیاری از فقها این عنوان حدی را مستقلاً نپذیرفتهاند اما میتوان به استناد دلالت آیه 32 و 33 سوره مائده، برخی روایات و ارتکاز عقلائی، اطمینان یافت که افساد، یک عنوان حدی مستقل و مجازت آن اعدام است.
بنابراین باید بررسی کرد که چه دلیل فقهی بر این عنوان وجود دارد که قانونگذار توانسته است بر خلاف قانون مجازات قدیم که این دو را موضوعاً و حکماً در کنار هم قرار دهد، مستقل از محاربه در قانون ذکر کند.
بنابراین برای پاسخ به سؤال فوق، باید با در نظر گرفتن این آیه و روایات مربوط به آن، وجوه تشابه و تمایز این دو عنوان را بررسی و تحلیل کرد تا روشن شود آیا به لحاظ فقهی «افساد فی الارض» یک عنوان مستقل از محاربه است یا خیر؟ در این مقاله ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی این دو عنوان بررسی و مقایسه و در ادامه با توجه به ادله قرآنی و روایی، حکم افساد فی الارض بیان میشود.
گروهی دیگر، رابطه بین افساد و محاربه را عموم و خصوص و مطلق میدانند اما با این تفاوت که در نقطه تمایز محاربه و افساد، یعنی مصادیقی که فقط مفسد هستند؛ با توجه به ادله، حد مستقلی با عنوان «افساد» را پذیرفتهاند و لذا برای مفسدینی که محارب نیستند مجازات اعدام را صادر کردهاند.
» (مقالات فقهیه 113) بنابراین در نظر ایشان موضوع اصلی برای مجازات چهارگانه افساد فی الارض است مشروط به اینکه با حالت محاربه باشد.