چکیده:
شارع مقدس برای مقذوف شروطی در نظر گرفته است. در قانون برخی از این شروط به طور تام
از فقه اخذ شده ولی در برخی دیگر نواقص و اشکالاتی وجود دارد. شرط اول و دوم مقذوف، عقل
و بلوغ است. قانو نگذار در ماده 91 قانون مجازات اسلامی جدید، رشد کیفری را م یپذیرد که در
این صورت ممکن است بر شخص بالغ زیر هجده سال، حدّ قذف به خاطر عدم رشد، اجرا نشود.
بنابراین م یبایست لازمه آن را نیز بیان م یکرد و مقرر م یداشت قذف کسی که رشد کیفری ندارد ولو
اینکه عاقل و بالغ باشد، موجب تحقق حدّ قذف نیست. شرط سوم مقذوف، اسلام است. از منظر
فقه و قانون، در صورت قذف مسلمان توسط غیر مسلمان فقط حد قذف اجرا م یشود. همچنین در
فرض قذف غیرمسلمان توسط غیرمسلمان دیگر، تعزیر اجرا م یشود. تعیین، شرط چهارم مقذوف
است. نوع خاصی از تعدد در حد قذف وجود دارد و در همه موارد موجب اجرای چند حدّ نیست. لذا
تبصره 4 ماده 134 صحیح بنظر نم یرسد. شرط پنجم عدم تظاهر به زنا و لواط است؛ پس قذف
شخص متظاهر به زنا یا لواط نه تنها موجب حدّ نیست بلکه تعزیر نیز ندارد. شرط آخر، انتفاء ابوّت
است. در صورتی که قاذف پدر یا جد پدری مقذوف باشد حدّ قذف برا او اجرا نم یشود. حدّ مذکور حق
الناس نیست. ظاهرا در فقه آن را ح قالناس و قابل عفو دانست هاند! بنابراین قابل گذشت دانستن آن
در ماده 104 قانون مجازات اسلامی جدید صحیح نیست.
خلاصه ماشینی:
قانونگذار در ماده 91 قانون مجازات اسلامی جدید، رشد کیفری را میپذیرد که در این صورت ممکن است بر شخص بالغ زیر هجده سال، حدّ قذف به خاطر عدم رشد، اجرا نشود.
قانونگذار در فصل چهارم از بخش دوم کتاب حدود قانون مجازات اسلامی، شش شرط را برای مقذوف بیان میکند که شامل: بلوغ، عقل، اسلام، معین بودن، عدم تظاهر به زنا یا لواط و انتفاء ابوت بین قاذف و مقذوف است.
اما قانونگذار در سال 92 با تصویب ماده 91، علاوه بر بلوغ، رشد جزایی مرتکبین بالغ زیر هجده سال را لازم دانسته است و بیان میکند: «در جرایم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از هجده سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازاتهای پیشبینی شده در این فصل محکوم میشوند.
در این فرض تکلیف قاضی چیست؟ به نظر میرسد در صورتی که بالغ غیررشید قذف شود، قاذف باید تعزیر گردد و نمیتوان حد قذف بر او اجرا نمود؛ زیرا همانطور که در مباحث پیشین گفته شد، قانونگذار با تصویب ماده 91 قانون مجازات اسلامی، بالغ غیررشید را همچون غیربالغ، مبرا از مسئولیت کیفری میداند و مقرر داشته، حد و قصاص بر او اجرا نمیشود.
3. اسلام شرط دیگری که قانونگذار در ماده 251 قانون مجازات اسلامی برای تحقق قذف بیان کرده است، مسلمانان بودن مقذوف است.