چکیده:
میزان و چگونگی توزیع کاربریها و خدمات شهری میتواند نقش مؤثری در جابهجایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعهی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربریهای شهری باید به گونهای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید. در این پژوهش به صورت موردی مناطق شهر مرند در ارتباط با 12 نوع خدمات و کاربری شهری مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف این مقاله شامل بررسی توزیع خدمات و کاربریها در بین مناطق شهر مرند و رتبهبندی این مناطق بر اساس سرانههای موجود و همچنین شناسایی روند تعادل جمعیتی در مناطق شهر و شناخت اثرات توزیع خدمات در بر هم خوردن تعادل جمعیتی مناطق میباشد. برای دسترسی به هدف اول از مدلهای VIKOR و SAW و مدل تلفیقی کپ لند استفاده شده است و برای بررسی هدف دوم مدل اسپیرمن مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد توزیع خدمات و کاربریها در مناطق شهر مرند به صورت متعادل توزیع نشده است و نتایج هر سه مدل ویکور، ساو و مدل کپ لند نشان میدهد مناطق 1 و 3 در برخورداری از خدمات رتبههای اول و دوم را دارا میباشند و منطقه 5 در رتبه آخر قرار دارد و با مقایسه این نتایج با نتایج مدل اسپیرمن مشخص میشود ارتباطی بین پراکنش جمعیت و توزیع سرانهها در مناطق شهر مرند وجود ندارد.
The amount and distribution of municipal service applications can play an important role in the space mobility in urban areas and cause population and demographic changes. Since one of the criteria for sustainable development is a balanced distribution of population, providing urban services and applications should be spatially fair and well balanced. In the present study, the city of Marand with 12 types of services and urban uses has been examined. The objectives of this study are to investigate the distribution and use of services in various areas of Marand and ranking those areas according to the existing capita in these areas as well as the recognition of the balance of demographic balance in the urban areas as well as identifying the effect of distribution services on demographic imbalance in the area. In order to achieve the first objective VIKOR and SAW models and CopLand model were used. For achieving the second goal Spearman model was used. The results showed that the distribution of services is not manipulated well in Marand and the results of all three models Vikor, Saw, and Cap Land model showed that districts 1 and 3 had the first and second rank as far as access to services is concerned and the fifth district had the last rank. A comparison between the obtained results and those of Spearman shows that there is no significant relationship between the population and capita distributions.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد توزیع خدمات و کاربری ها در مناطق شهر مرند به صورت متعادل توزیع نشده است و نتایج هر سه مدل ویکور، ساو و مدل کپ لند نشان میدهد مناطق ١ و ٣ در برخورداری از خدمات رتبه های اول و دوم را دارا میباشند و منطقه ٥ در رتبه آخر قرار دارد و با مقایسه این نتایج با نتایج مدل اسپیرمن مشخص میشود ارتباطی بین پراکنش جمعیت و توزیع سرانه ها در مناطق شهر مرند وجود ندارد.
NOORMAGS جدول شماره ٢: سرانه های موجود مناطق شهر مرند، سال ١٣٩٠ (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های پژوهش معرفی مدل ها تاکنون از روش ها و مدلهای متفاوتی برای سنجش و اولویت بندی استفاده شده است کـه در این میان بهـره گیـری از روشهای چنـد معیـاره، دارای اهمیـت بیـشتری اسـت .
جدول شماره ٣: وزندهی شاخص های مورد بررسی (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های پژوهش پس از تعیین وزن هر یک از معیارها، ابتدا با استفاده از مدل ویکور، اقدام به رتبه بندی مناطق شهر بر اساس شاخص سرانه های شهری شد.
جدول شماره ٨: محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن بین رتبه جمعیت و رتبه نهایی شاخص های کیفیت زندگی (رجوع شود به تصویر صفحه) با استفاده از مدل اسپیرمن به بررسی ارتباط بین رتبه پراکنش جمعیت و رتبه مناطق به لحاظ توزیع سرانه های شهری در مدلهای VIKOR و SAW پرداخته شده است که عدد به دست آمده برای همبستگی دو متغیر (٠) میباشد.