چکیده:
زیبایی در قرآن کریم از جایگاه و ارزش والایی برخوردار بوده، لذا در آیات بسیاری با استفاده از عناصر عینی و ذهنی فرهنگ آن به مخاطبین القاء شده است. از سویی هدف نهایی تعلیم و تربیت در اسلام، دستیابی به نوعی حیات طیبه و پاک است که عاری از هرگونه آلودگی و پلیدی باشد. بر این اساس نگارنده در این پژوهش بر آن است تا مبانی زیباییشناختی حیات طیبه در آیات الهی را تبیین نماید. نتیجۀ این تحقیق که با روش تحلیل محتوا صورت پذیرفته، نشان میدهد: زیبایی و زشتی، صرفاً اموری ذهنی و ذهنگرایانه نیستند، بلکه در عرصههای مختلف زندگی آدمی هویدا شده و به منصۀ ظهور میرسند. ازاینرو در آیات قرآن کریم بهصورت مکرر به زشتی و زیبایی امور و پدیدهها در عرصهها و شئون مختلف وجود آدمی همچون قلب، اندیشه و اعتقاد، عواطف و عمل فردی و جمعی، اشاره و به اهمیت شناسایی آن تذکر داده شده است. این شناسایی میتواند باعث اجتناب انسان از زشتیها و آلودگیها، و بهتبع آن مشاهده حق و حقیقت و دوری از باطل شده و او را در نیل به حیات طیبه یاری نماید.
Beauty in the Holy Quran has a high status and value. therefore, in many verses, using objective and subjective elements, its culture has been instilled in the audience. On the one hand, the ultimate goal of education in Islam is to achieve a clean life free from any pollution and filth. Accordingly, this article seeks to find the aesthetic foundations of pure life in divine revelations. The results of this study, which were conducted using content analysis method, showed: Beauty and ugliness are not merely subjective, Rather, they emerge in different realms of life and come to the fore. Therefore, in the verses of the Holy Qur'an, Frequently, the ugliness and beauty of affairs and phenomena in different realms and shavings of human existence, such as the heart, thought and belief, emotions, individual and collective action, have been pointed out and the importance of identifying them. This recognition can lead to the avoidance of ugliness and contamination, and consequently the observation of right and truth and avoidance of falsehood and help him to achieve a clean life.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو، تحلیل و تبیین مبانی زیباشناختی حیات طیبه با توجه به آیات قرآن کریم بس ضروری به نظر میرسد تا مشخص شود در مسیر رسیدن به حیات طیبه، انسان باید به چه درکی از زیباییشناسی و در کدام عرصهها دست یابد؟ در این راستا این پژوهش با روش تحلیل محتوا و با بررسی تفاسیر و ترجمههای متفاوت و استفاده از کتب تربیت اسلامی به بررسی این موضوع پرداخته است.
لذا اول باید حجابها را از مقابل دید قلب برداشت و موانع شناخت را رفع کرد (محمدی ریشهری، 1388: ص 246) تا پسازآن، بتوان اعمال صالح و طالح را به فرد نشان داد و زشتیها و آلودگیها را برای او مشخص نمود، همانگونه که خداوند متعال بهصراحت به این مسئله اشاره و فرموده: (وَلَٰکنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَینَ لَهُمُ الشَّیطَانُ مَا کانُوا یعْمَلُونَ(؛ (انعام:43) بدان معنا که وقتی دل و قلب انسان قساوت پیدا میکند؛ شیطان، هر عملی که آدمی انجام میدهد را در نظرش زینت داده تا زیبا جلوه کند!
بر این اساس هنگامیکه ایمان به خدا، بهمنزله یکی از جنبههای حیات پاک در آیات الهی مطرح میگردد، به این نکته نیز اشاره میشود که فرد مؤمن باید زشتی و زیبایی اعمال خود و دیگران را درک نموده و از گرایش یا بازگشت به زشتی خودداری کند تا از انجام اعمال آلوده و زشت مصون بماند.
بر این اساس، هنگامیکه ایمان به خدا، بهمنزله یکی از جنبههای حیات پاک در آیات الهی مطرح میگردد، به این نکته اشاره میشود که فرد مؤمن باید زشتی و زیبایی اعمال خود و دیگران را نیز درک نموده و از گرایش یا بازگشت به زشتی خودداری کند تا از اعمال پلید مصون بماند.