چکیده:
وجود آیات متشابه که از واقعیتهای مورد اذعان خود قرآن است. بهخاطر طبیست
متشابهبودن مدالیل آنهاء زمینه را برای تاویل نادرست و کزتابیهای فکری و رفتاری فراهم
می آورد که از منظر قرآن با ارجاع آنها به آیات محکم و نیز مراجعه به اهل بیت علیهم السلام
میتوان تاویل صحیح از آنها را بهدست داد. از سوی دیگرء بخشی از روایتهای تفسیری
توان هشت روش را برای بهدستدادن تاویل صحیح برشمرد که عبارتند از: ۱. استفاده از
برهان عقلی ۲. بهرهجستن از سیاق آیات ۳. بهرهجستن از دلالت سار آیات ۴. تاکید بر
قاعده «ایاک اعنی و اسمعی یا جاره» ۵. استناد به وحی بیانی ۶. استفاده از روایات نبوی و
ولوی ۷. استفاده از تاریخ صحیح ۸. استفاده از ادبیات قرآنی. نگارندگان در این مقاله پس از
ارائة مفهوم لغوی و اصطلاحی دو واژه «تاویل» و «متشابه» با ارائة نمونههای مختلف از روایات
امام رضا علیه السلام هیچ این هشت روش را بررسی کرده اند.
آیات متشابه و لزوم مراجعه به اهل بیت هل در این زمینه تاکید فرموده و در مرحله دوم امعان
توجه به قراین داخلی آیات همچون سیاق و قراین بیرونی همچون براهین عقلی و رهنمون روایات
صحیح را در بهدست دادن تفسیر صحیح از آیات متشابه کارآمد میداند.
The existing of Mutashabih verses which is a fact acknowledged by the Qur’an
itself, because of its substantial allegorical referents, provides a context for incorrect
interpretations and intellectual and behavioral ambiguity which from the Qur’anic
aspect by referring them to the Muhkam verses (decisive verses) as well as referring
to Ahl al-Bayt (as), authentic interpretation can be obtained. On the other hand,
some interpretative narratives of Imam Rida has been devoted to the subject of
interpretation of allegorical verses, which by surveying this narration we can extract
eight method for obtaining an authentic interpretation, following as: 1. Using rational
theorem; 2. Utilizing the procedure of verses; 3. Utilizing from the implications of other
verses; 4. Emphasis on the principle of « ایاک اعنی و اسمعی یا جاره » (The speaker says
something, but his real meaning is something else) ; 5. Citation to recitative revelation;
6. Applicating Nabawi and Walawi narrations; 7. Using correct history; 8. The use of
Qur’anic literature.
The author of this article after providing literal and idiomatic concept of the two words
“Ta’wil” and “Mutashabih”, presents samples for the eight methods, driven from Imam
Rida (as) narrations and discusses about them.
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشي روش شناسي تفسيرآيات متشابه در روايات رضوي دريافت : ١٣٩٧/٥/٣١ پذيرش : ١٣٩٧/٦/٢١ علي نصيري ١، محمد حسين نصيري ٢، حميد کريمي ٣، محمد رضا ملکي ديزيني ٤ چکيده وجــود آيــات متشــابه کــه از واقعيت هــاي مــورد اذعــان خــود قــرآن اســت ، به خاطــر طبيعــت متشـابه بودن مداليـل آن هـا، زمينـه را بـراي تأويـل نادرسـت و کژتابي هـاي فکـري و رفتـاري فراهـم مـي آورد کـه از منظـر قـرآن بـا ارجـاع آن هـا بـه آيـات محکـم و نيـز مراجعـه بـه اهـل بيـت ، مي تــوان تأويــل صحيــح از آن هــا را به دســت داد.
از ســوي ديگــر، بخشــي از روايت هــاي تفســيري موجـود از امـام رضـا بـه تاويـل آيـات متشـابه اختصـاص يافتـه اسـت کـه بـا واکاوي آن هـا مـي تــوان هشــت روش را بــراي به دســت دادن تأويــل صحيــح برشــمرد کــه عبارتنــد از: ١.
بــا توجــه بــه کارکــرد ايــن اصطــلاح در آيــات و روايــات ، متشــابهات را مي تــوان چنيــن تعريــف کــرد: آيـات متشـابه ، آياتـي هسـتند کـه داراي دوپهلويـي معنايـي بـوده و در بسـتر خـود زمينـه تأويــل ناصــواب و فتنــه گرايانــه بــراي کــژدلان را برمــي تابنــد؛ ايــن در حالــي اســت کــه تأويـل صحيـح آنهـا در انحصـار خداونـد و راسـخان در علـم هسـت و تنهـا بـا ارجـاع بـه آيـات محکمـات ميسـر مـي شـود.
» (ابن بابويه ،بي تـا: ٣٥) و در جايـي ديگـر چنيـن فرمـود: «باْلعُُقـول يُعْت قـدُ التّْ صديـقُ (به تصویر صفحه مراجعه شود) بـر ايـن اسـاس ، اسـتناد بـه رهنمـون عقـل در تأويل آيـات متشـابه در برخـي از روايـات امام رضـا بازتـاب يافتـه اسـت .
٣. اسـتناد بـه رهنمـون عقـل در تأويـل آيـات متشـابه در برخـي از روايـات امـام رضـا بازتـاب يافتـه اسـت .