چکیده:
معروف و مشهور است که بخاری و مسلم در دو کتاب جامع صحیح خود نامی از مهدی به عنوان منجی آخرالزمان نبردهاند و این دستمایه بسیاری از منکرین مهدویت برای انکار این عقیده از اساس شده است. جستجو در کتب بخاری نشان میدهد که وی در کتاب تاریخ الکبیر سه روایت نقل میکند که در آنها به نام مهدی به عنوان منجی آخرالزمان تصریح شده است اما او بلافاصله بعد از نقل این سه روایت مینویسد: فی اسناده نظر. بررسی سندی این سه روایت نشان میدهد که از نظر اهلسنت و از دیدگاه بخاری این روایات صحیح السنداند و جای خدشه و تردید در آنها نیست، چرا که روات آنها همه از ثقات بوده و هیچ اتهامی نیز متوجه ایشان نیست. این مقاله با جستجوی کتابخانهای و روش استنادی بر صحت سند این روایات از منظر اهلسنت تاکید میکند.
من المعروف أن البخاری والمسلم لم یذکروا المهدی باعتباره المنقذ فی آخرالزمان فی
کتابیهما المعروف بالجامعین الصحیحین، وقد کان هذا بمبابة الأساس لکییر من الذین ینکرون
المهدویة منکار هذا الاعتقاد. یکشف بحش فی الکتاب أنه یقتبق ثلاثة روایات فی کتاب تاریخ
الکبیر، التی یسمی فیها المهدی باعتباره المنقذ فی آخر الزمان، لکنه یکتب فورا عقیب هذه
الروایات البلاثة: فی اسناده نظر. یوضح الفح السندی لهذه الروایات البلاثة أن هذه الروایات
صحیحة سندا من وجهة نظر السنة ومن وجهة نظر البخاری، ولا شک فی ذلک، لأن رواتهم کلها
من البقات ولا یتم توجیه اتهامات ضدهم. ت)کد هذه المقالة علی صحة هذه الروایات سندا من
منظور سنی من خلال البحش المکتبتی و الطریق الاستنادی.
خلاصه ماشینی:
(بستوی، 1420ق: 362-363) بلکه بسیاری از احادیث مهدوی را که یا به نام مهدی تصریح دارند یا مطابق قول علما بر مهدی منتظر تطبیق میشوند، نقل نکردهاند در حالی که از دیدگاه حاکم نیشابوری در کتاب المستدرک علی الصحیحین باید نقل میکردند و علی شرط شیخین صحیح بوده است (راویان روایات، کسانیاند که بخاری و مسلم به ایشان اعتماد دارند و در کتاب خود از ایشان روایت نقل میکنند) مانند روایات زیر: _ عن أبي سعيد الخدري أن رسول الله( قال: يخرج في آخر أمتي المهدي يسقيه الله الغيث وتخرج الأرض نباتها ويعطي المال صحاحا وتكثر الماشية وتعظم الأمة، يعيش سبعا أو ثمانيا يعني حججا ...
بستوی نیز به نقل از ابن ماجه قزوینی درباره وی مینویسد: ياسين العجلي: هو ياسين بن شيبان ويقال ابن سنان العجلي الكوفي، لا بأس به، من السابعة (بستوی، 1420ق: 152) اما عقیلی با ذکر نام این راوی در کتاب ضعفاء در مورد وی میگوید که بخاری او را تضعیف کرده است: حدثنی آدم بن موسی قال سمعت البخاری قال یاسین بن سیار العجلی کوفی فی حدیثه نظر.
( ذهبی، بیتا«ب»: ج3، 160؛ ابن حجر، 1404ق: ج7، 342) بستوی نیز به نقل از ابی داود و ابن ماجه با این عبارت از او یاد میکند: لا بأس به (بستوی، 1420ق: 200) و در ادامه مینویسد: بخاری پس از ذکر این حدیث ذیل ترجمه زیاد بن بیان میگوید: «فی اسناده نظر»و عقیلی در ترجمه علی بن نفیل گفته است: «لا يتابع على حديثه في المهدي ولا يعرف إلا به» و بسیاری از علما بر این اساس وی را تضعیف کردهاند.