چکیده:
سبکشناسی، روشی علمی و کاربردی در بررسی و تحلیل متون است که از طریق بازشناسی مختصات سبکی پربسامد و کشف پیوند آنها با معانی وانهادهشده در متن، سعی در شناخت افکار و کشف درونیات مولف دارد. پژوهش پیشرو با استفاده از روش سبکشناسی توصیفی و با استمداد از تحلیلهای دقیق آماری به بررسی لایهی واژگانی خطبهی 27 و نامهی 28 نهج البلاغه در بستر سبکشناسی تطبیقی پرداخته، سعی بر آن دارد که وجوه تمایز و تشابه مختصات سبکی این دو گونة متفاوت ادبی را بازیابی و در نهایت، سبک هر یک را توصیف کند. در انتهای پژوهش، میتوان نتیجه گرفت که هرچند کاربرد یکسان ساختارهای صرفی، تشابه سبکی چشمگیری را به وجود آورده و از نیت مشترک امام(ع)مبنی بر افزایش میزان شفافیت، قاطعیت، اثرگذاری و اقناع، پرده بر میدارد، اما گزینش هدفمند واژگان، تحتتاثیر موقعیت مولف و بافت هر متن، دلالتهای معنایی متفاوت و ویژگیهای سبکی متمایزی را برای هر متن رقم زدهاست.
خلاصه ماشینی:
هدف مهم تر اين تحقيـق ، شناسـايي وجـوه افتـراق و اشـتراک مختصـات سـبکي و گزينش هاي پر بسامد اين دو متن بـر اسـاس داده هـاي آمـاري بـه دسـت آمـده و در بسـتر سبک شناسي تطبيقي (Comparative stylistic) است کـه ايـن مطلـوب ، پژوهشـي متمـايز و منحصربه فرد را رقم زده است ؛اين نوع سبک شناسياز طريق مقايسه و تطبيق برخي متـون بـا برخي ديگر، به بررسي ويژگي هاي سبکي آنها مي پردازد؛ بنابراين ، بهدو متن و يا بيشـتر، از دو يا چند مؤلف نياز هست که در موضوع و يا هدف يکسان هستند و يا دو يا چند متن از يک مؤّلف که در موضوع يا نوع ادبي با يکديگر تفاوت دارند.
هرچند که «ارجاع کلام به لحظه ي سخن گفتن ، ميزان قطعيت و واقع گرايي کلام را بالا مي برد» (فتوحي ، ١٣٩٠: ٢٩٣)، اما بسامد بالاي افعال ماضي در اين خطبـه ، گذشـته از همـاهنگي آن بـا موقعيـت و بافـت ظاهري خطبه که بعد از حمله ي شاميان به شهر انبار ايرادشده است ، از دلالت هـاي معنـايي متعدد و اسرار نهفته پرده بر مي دارد: گو اينکه امام علي (ع ) از راهبري و هـدايت ايـن قـوم سست نهاد و دنياپرست خسته شده و به بهبود شرايط در آينده بدبين و نااميد مي باشـند.
بسامد انواع اسم در نامة ٢٨ جامد مشتق معرفه نکره 49 358 96 153 در اين نامه ، هرچند بسامد اسم موصوف (جامد) با ١٥٣ مـورد بـر صـفت (مشـتق ) بـا ٩٦ مورد پيشي گرفته است ، اما بسامد بالاي صفات نظر مخاطب را به خـود جلـب نمـوده ، دلالت هاي معنايي خاصي را به وي القا مي کند.