چکیده:
هدف: این پژوهش با هدف تدوین برنامه آموزش مهارتهای زندگی (مهارتهای خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی) مبتنی بر فرهنگ اسلامی در زنان مطلقه انجام شد.
روش: روش پژوهش کیفی از نوع روایتی و استفاده از مصاحبه نیمهساختاریافته است. جامعه آماری شامل کلیه زنان مطلقه مراجعهکننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی شهر کرمان و متخصصان زوجدرمانی این شهر است که 15 نفر از مراجعان و 10 نفر از متخصصان با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از روش مصاحبه و پرسشنامه متخصصان استفاده شد و حجم نمونه بر اساس اشباع نظری مصاحبهها انتخاب شد. دادهها بر اساس روش لینکلن و گوبا تحلیل شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که برنامه آموزش مهارتهای زندگی در قالب 3 محور اصلی خودآگاهی، همدلی و مقابله با استرس، 11 محور فرعی بود. مهارت خودآگاهی شامل آگاهی از خالق خود، آگاهی از معاد، قرب خداوند و شناخت وجود خود میشد. مهارت همدلی شامل زمینهسازهای فرعی خشنود ساختن، همدردی و عیادت، دید و بازدید و مراوده، و شاد بودن و شاد نمودن میشد. مهارت مقابله با استرس شامل کمک و یاری خداوند، دعا و یاد خداوند، و عبادات میشد. همچنین میزان روایی محتوایی این برنامه بر اساس روش لاوشه و مبتنی بر نظر متخصصان دارای نسبت روایی محتوایی (CVR) 0/80 بود.
نتیجهگیری: بر اساس یافتههای پژوهش میتوان گفت که برنامه آموزش مهارتهای زندگی مبتنی بر فرهنگ اسلامی برنامه مناسب و کارآمدی برای توانمندسازی زنان مطلقه در زندگی است.
Aim: The purpose of this study was to develop and validate a life skills training program (self-awareness skills, coping with stress and empathy) based on Islamic culture in divorced women. Method: The method of qualitative research is narrative type and use of semi-structured interview. The statistical population includes all divorced women referring to counseling and psychological services centers of Kerman city and paired therapists, which 15 clients and 10 specialists were selected by available sampling method. Data were gathered using interviews and expert panel and data were analyzed using Lincoln and Guba method. Results: The results showed that life skills training program was codified in 3 main axes of self-awareness, empathy and coping with stress, 11 axes and 32 subject areas, and also, the content validity of this program is based on the Lavasha method and based on expert opinion with a content validity ratio (CVR) of 80% which is higher than the minimum acceptable level of 0.62 for this number of specialists. Conclusion: Based on the findings of the research, it can be said that life skills training program based on Islamic culture is an appropriate and effective program for empowering divorced women in life.
خلاصه ماشینی:
از جمله مهارتهایی که ترکیب و همانندسازی آن با معنویات و مذهب در جامعه ما میتواند بهعنوان راهکاری برای زنان مطلقه در برابر چالشهای زندگی بعد از طلاق بهکار گرفته شود، عبارتاند از: مهارت خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی، که این مهارتها بهدلیل ارتقای سطح شناخت افراد از توانمندیها و ضعفهای خود و کسب توانایی برای مواجهه با ناملایمات و کاستیهای پس از طلاق میتواند راهکارهای مؤثرتری باشد (حسینی، 1393).
لذا این پژوهش با هدف تدوین و اعتباریابی برنامه آموزش مهارتهای زندگی (مهارتهای خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی) مبتنی بر فرهنگ اسلامی در زنان مطلقه انجام شد که بهتوان از نتایج حاصل از آن در مراکز مختلف، جهت افزایش سازگاری زنان با چالشهای بعد از طلاق استفاده کرد.
در مرحله پس از کدگذاری و تدوین برنامه، برنامه آموزش مهارتهای زندگی (خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی) مبتنی بر فرهنگ اسلامی همراه با پرسشنامه متخصصان در اختیار 10 نفر از متخصصان زوجدرمانی و خانوادهدرمانی با مدرک دکتری که دارای تجربه بالینی بودند، قرار گرفت تا شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) برنامه بر اساس روش لاوشه محاسبه شود.
تجزیهوتحلیل دادهها در مورد همانندسازی مهارتهای زندگی خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی در مورد زنان مطلقه در جدول 3 نشان داده شده است.
بحث و نتیجهگیری این مطالعه با هدف تدوین برنامه آموزش مهارتهای زندگی (مهارتهای خودآگاهی، مقابله با استرس و همدلی) مبتنی بر فرهنگ اسلامی در زنان مطلقه انجام شد.