چکیده:
انسان از ابتدای خلقت با تغییر بر محیط زیست همواره با اکوسیستم به ستیز برخاسته است. این منازعه هنگامی شدت بیشتری پیدا کرد که از دوره گذار از جامعه کوچ نشینی و شکار به یک زندگی ساکن و متمرکز در یک منطقه با فعالیت کشاورزی تبدیل شد. بیشترین تغییرات محیط زیستی بر روی طبیعت از شروع این دوره تحقق یافته است. حتی پیشرفت و زوال تمدنها نیز در اثر ارتباط با تاثیر متقابل انسان با طبیعت عنوان شده است.
سدها یکی از سازه های مهم در سیستم های انتقال و منابع آب می باشند. این سازهها از زمان های قدیم بدون دستیابی به اطلاعات کامل هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، هیدرومکانیکی و... ساخته شدهاند. سدها دارای اثرات مثبت و منفی برروی محیط زیست می باشند. از جمله مزایای آن را می توان کنترل رژیم جریان در نتیجه جلوگیری از وقوع سیلاب، تامین آب کشاورزی و مصارف شهری از طریق ذخیره آب و تولید انرژی عنوان کرد. با احداث یک سد در یک منطقه، نتایج اکولوژیکی نسبتا یکسانی حاصل می شود. اثرات زیست محیطی سدها می تواند بر اساس معیارهای مختلفی بر طبق اثرات کوتاه مدت و دراز مدت، اثرات بر سطح منطقه و نواحی که تحت تاثیر تاسیسات سد قرار دارد و اثرات اجتماعی و مزایا و خسارات طبقه بندی شود. این اثرات ممکن است بر وضعیت و رفتار هواشناسی، زیست شناسی، فرهنگ، آثار باستانی و غیره تاثیر گذاشته و به شدت موجب تغییر و پیچیدگی آن شود.
درنتیجه با توجه به اهمیت اثرات مثبت احداث سدها، لازم است اثرات منفی زیست محیطی سد جهت توسعه پایدار به حداقل رسانده شود. در این مقاله اثرات مورد نظر و راه کار های آن در تاثیر بر ارزیابی زیست محیطی احداث سدها مورد بررسی و ارایه شده است
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله اثرات مورد نظر و راه کار هاي آن در تأثير بر ارزيابي زيست محيطي احداث سدها مورد بررسي و ارائه شده است .
گرچه تاثيرات آب بر زندگي بشر و گسترش تمدنها در سراسر جهان شناخته شده است اما ادعا شده که مزاياي اقتصادي مورد نظر، از پروژه هايي که براي بهره برداري از منابع آب طراحي شده ، حاصل نشده و همچنين پيش بيني هاي ضروري براي کاهش مضرات زيست محيطي ، اقتصادي و اجتماعي به درستي انجام نشده اند.
بنابر اين در ادامه به تعريف ارزيابي زيست محيطي و روش هاي آن پرداخته و سپس اثرات مثبت و منفي احداث سدها را بررسي نموده و راهکارهاي ارائه شده جهت تقليل اثرات منفي در برخي پروژه ذکر مي شود.
به طور کلي تاثير گذاري محيط بر درياچه سد و اثر متقابل اين سازه و درياچه آنرا بر محيط مي توان در قالب "اثرات زيست محيطي سدها" مورد بررسي قرار داد.
. در نتيجه ساخت سد و نگه داشتن رسوبات در مخازن آن ، مانعي براي تغذيه کانال هاي پايين دست و سواحل از اين رسوبات ايجاد شده و امکان فرسايش نيز وجود خواهد داشت .
. دماي آب ، توزيع نمک و اکسيژن ، در پي تشکيل مخازن ممکن است تغيير کرده و موجب توليد گونه هاي جديد خواهد شد (٢٠٠٠ ,Canadian Dam Association).
از آنجا که سطح آب دائما تغيير مي کند، برخي گونه ها در نواحي جزر و مدي در زير آب شروع به زندگي مي کنند، اين محيط ها برحسب ساختار خاک ممکن است به زمين هاي باتلاقي يا بستر شني تبديل شوند ( ٧٦٠ ,٢٠٠٧ ,.