چکیده:
با توجه به اهمیت کارآیی انرژی در توسعه پایدار محلهای به مثابه یکی از معیارهای توسعه پایدار به لحاظ زیست محیطی و بوم شناختی این مقاله با هدف شناسایی و مقایسه تطبیقی شاخصهای موثر بر کارآمدی مسکن و بافت شهری به لحاظ بهبود وضعیت بهرهوری مصرف انرژی، بر اساس مقیاسی میانی تحت عنوان(محله) انجام شد. در این راستا در چارچوب روش تحقیق تحلیلی- توصیفی، نخست با مطالعات اسنادی به استخراج شاخصهای موثر بر مصرف انرژی ساختمانها با توجه به مقیاس محله و سپس به ریخت شناسی و کدبندی الگوهای مسکن و بافت شهر سنندج بر اساس شاخصهای منتخب مدل مفهومی پژوهش پرداخته شد. سپس به مدل سازی و شبیهسازی مصرف انرژی کل(گرمایش، سرمایش و روشنایی) توسط نرمافزار Design Builder مبادرت ورزیده شد. تفسیر نتایج با استفاده از نرمافزار SPSS و تحلیل واریانس چند متغیری و همچنین طبقهبندی Duncan حاکی از آن است که بین الگوهای غالب قرارگیری توده ساختمان، الگوی شبکه معابر و جهتگیری استقرار آنها در مجموع ۷۲ مدل بر اساس تقسیمبندی بافت قدیمی، میانی و جدید محلات شهر سنندج از منظر انرژی مصرفی کل رابطه معنیداری وجود دارد. لذا کارآمدترین و ناکارآمدترین الگوی شناساییشده به ترتیب به مدلهای B5F3O1 و B4F2O2 اختصاص یافته است. الگوی تودههای فشرده ساختمانی با اشتراک حداکثری جبههها در ارتباط با بلوک شهری، فضای باز میانی بلوک و جهت استقرار شرقی- غربی از لحاظ بهرهوری انرژی متعلق به بافتهای جدید و میانی، مطلوب شناخته شد. رویکرد مورد استفاده این پژوهش، در روند طراحی مجموعههای ساختمانی در مقیاس محله و برنامهریزیهای آتی شهری برای بهبود بهرهوری انرژی و کاهش پیامدهای زیست محیطی در مناطق شهری کاربرد دارد.