چکیده:
امروزه به سادگی از کنار بسیاری از مسائل شهری عبور میکنیم چراکه تصور میکنیم که این مفاهیم کاملا بدیهی و مرسوم هستند. یکی از مسائل امروز ایران خصوصیسازی فضای عمومی در قالب مالها و مراکز خرید جدید است. محققانی که درباره این مراکز نوشتهاند، آنها را فضاهایی محصور میدانند که از طریق نظارت جامع، امنیت و جدایی اجتماعی توصیف میشوند. آنها اهمیت اقتصادی و اجتماعی مال را در چند دهه مورد بررسی قرار دادهاند و معتقدند که طراحی مالها مصرفکنندگان را جذب و جلب میکند، گروههای آسیبپذیر را حذف میکند و مانع آزادی بیان میشود. همچنین اینگونه فضاها اغلب برای کاهش عمومیت فضای عمومی از طریق محدود کردن تعامل اجتماعی، محدود کردن آزادیهای فردی و حذف جمعیتهای نامطلوب، مورد انتقاد قرار میگیرند. بهطورکلی در قالب چهار دیدگاه کلی گروههای اجتماعی، کنترل و نظارت، طراحی و دسترسی میتوان پدیده مالسازی در ایران را به چالش کشید و به بررسی این موضوع پرداخت که علّت این مسئله کدام بوده و با توجه به کدام هدف شکل گرفته و ادامه روند آن جامعه را با چه عارضهای مواجه خواهد ساخت.
خلاصه ماشینی:
بنرجی (2001) سه جریان در هم تنیده که روند خصوصی سازی را تسریع بخشیده، به شکل زیر شناسایی کرده است (Banerjee, 2001): افزایش حضور بازار برای ارائه محصولات و خدمات عمومی و کاهش ظرفیت دولتها برای تأمین این خدمات رشد قدرت شرکتهای فراملی و اولویت قرار دادن اقتصاد جهانی به جای منفعت عمومی محلی که در سرعت شتابزدهای اتفاق افتاد پیشرفت تکنیکهای ارتباطاتی، ماهیت روابط اجتماعی را کاملا تغییر داده و مفاهیم سنتی نظیر مکان و محل را دوباره تعریف کرد 4- مالها به عنوان محصول فرآیند جهانی شدن ورود طراحی مال و تکنیکهاي تجاری در فرم هاي دیگرِ فضا، مشهود است و انواع دیگر فضاهاي شهري، چون فرودگاه ها، راه آهن و ایستگاه هاي اتوبوس، گالريهاي هنري و موزهها به عنوان شاپینگ مال توسعه مییابند و مال شدن فضاهاي و جهانی شدن فضاي خرده فروشی در حال حادث شدن است (Henderson-Smith, 2002 به نقل از آهور و دیگران،1392).
5- روند مالسازی و خصوصی سازی فضای عمومی در ایران در طی 50 سال گذشته، مالها به «مراکز شهر جدیدی» تبدیل شده و جایگزین خیابانهای اصلی شدهاند تا شاید امروزه جزءِ شایع ترین مکانهایی باشد که توسط مردم بازدید میشود (Banerjee, 2001).
بهطورکلی در میان طبقهبندی مسائل و مشکلات که مالها ایجاد میکنند وجوه مشترک بسیاری وجود دارد؛ با این حال میتوان در قالب چهار دیدگاه کلی گروههای اجتماعی ، نظارت و کنترل، طراحی و دسترسی مسائل و مشکلات آنها را در مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد: 1- گروههای اجتماعی: انگیزه تعامل اجتماعی در مالها ممکن است برای بسیاری از نوجوانان بسیار قوی باشد.
Shopping Malls, consumer Culture and the Reshaping of Public Space in Egypt.